Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τα δίκτυα μέσα στα οποία συμμετέχουν οι ελληνόφωνες μουσικές, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς τους, είναι μεγαλειώδη. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».
Η άρρηκτη σχέση μεταξύ μουσικής και παραστατικών τεχνών είναι περισσότερο από ζωτική. Ο κινηματογράφος (όπως και το θέατρο) διακινεί μουσικές με τους δικούς του όρους και παίζει καταλυτικό ρόλο στην διάχυσή τους σε τόπους συχνά μακρινούς. Οικοδομεί, δε, ένα ιδιαίτερο δίκτυο το οποίο επικοινωνεί με την δισκογραφία. Ορισμένα από τα τραγούδια που γράφονται για τον κινηματογράφο αποτελούν πολλές φορές την αιχμή του δόρατος για την δημοφιλία των ταινιών. Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί και η παρούσα ηχογράφηση.
Περιλαμβάνει διασκευή του τραγουδιού "Adieu, mein kleiner Gardeoffizier" σε μουσική του Αυστριακού συνθέτη και μαέστρου Robert Stolz (Γκρατς, Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, 25 Αυγούστου 1880 – Βερολίνο, 27 Ιουνίου 1975) και στίχους του επίσης Αυστριακού σκηνοθέτη, σεναριογράφου και στιχουργού Walter Reisch (Βιέννη, Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, 23 Μαΐου 1903 – Λος Άντζελες, 28 Μαρτίου 1983). Τους ελληνικούς στίχους έγραψε ο Πωλ Μενεστρέλ (Γιάννης Χιδίρογλου).
Σύμφωνα με κάποιες ατεκμηρίωτες πηγές (βλ. εδώ), το τραγούδι παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην οπερέτα "Die lustigen Weiber von Wien", σε λιμπρέτο των Julius Brammer και Grünwald Alfred. Το έργο έκανε πρεμιέρα στις 7 Νοεμβρίου 1908 στο θέατρο Κolosseum του Μπρνο της σημερινής Τσεχίας (βλ. εδώ) ή, σύμφωνα με άλλες πηγές (βλ. εδώ), στις 19 Νοεμβρίου 1908 στο Colosseum της Βιέννης. Η πληροφορία, ωστόσο, για το "Adieu, mein kleiner Gardeoffizier" δεν επιβεβαιώνεται από τους τίτλους των τραγουδιών που αναγράφονται στην παρτιτούρα της οπερέτας (βλ. εδώ).
Το 1930, ο Stolz συμπεριέλαβε το τραγούδι στη γερμανική κινηματογραφική ταινία "Das lied ist aus" (βλ. την ταινία εδώ), σε σκηνοθεσία Géza von Bolváry και παραγωγή της Super Film GmbH, με τον Willy Forst και τη Liane Haid στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Η ταινία, η οποία γυρίστηκε και σε γαλλόφωνη εκδοχή με τον τίτλο "Petit officier... Adieu!" και την προσθήκη του Γάλλου ηθοποιού André Baugé, έκανε πρεμιέρα στο Βερολίνο στις 7 Οκτωβρίου 1930. Στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο «Μη ρωτάς γιατί».
Τόσο η ταινία όσο και τα τραγούδια που συμπεριλαμβάνονταν στο soundtrack, γνώρισαν μεγάλη επιτυχία, η οποία αποτυπώνεται στην ιστορική δισκογραφία με ηχογραφήσεις σε διάφορες γλώσσες και περιοχές του πλανήτη, είτε με τη μορφή τραγουδιού είτε σε ορχηστρική μορφή. Στην ελληνόφωνη δισκογραφία καταγράφονται τρία τραγούδια από τη γερμανική ταινία. Πρόκειται για τα "Adieu, mein kleiner Gardeoffizier" (το τραγούδι της παρούσας ηχογράφησης ), "Frag' nicht, Warum Ich Gehe" (βλ. «Μη ρωτάς γιατί») και "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’" (βλ. «Μη ρωτάς γιατί – Ντουντού-Ντουντού»).
Το "Adieu, mein kleiner Gardeoffizier" ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά από την πρωταγωνίστρια της ταινίας Liane Haid και την ορχήστρα του Lewis Ruth στο Βερολίνο στις 11 Σεπτεμβρίου 1930 (Gramophone CD9013 AF-488). Ακολούθησαν πολλές ηχογραφήσεις σε διάφορες γλώσσες (γαλλικά, αγγλικά, ολλανδικά, ουγγρικά, ισπανικά, τουρκικά). Ενδεικτικά:
– "Adieu, mein kleiner Gardeoffizier", Richard Tauber – Odeon-Künstler-Orchester, Βερολίνο, 5 Ιανουαρίου 1931 (Odeon Be 9321 – O-4983b).
– "Adieu vitéz kis gárdahadnagyom", Szedő Miklós – Dol Dauber zenekara, Βιέννη, 9 Ιανουαρίου 1931 (His Master's Voice 0L 27-2 – AM 3357 / 70-1834).
– "Adieu, mijn kleine gardeofficier", Kees Pruis, πιθανόν Βερολίνο, 1931 (Homocord H-N. 66179).
– "Adieu, mijn lange grenadier", Louis David – Whooping Jazz Orchestra, Λονδίνο, 28 Μαΐου 1931 (Gramophone 0B 940-1 – 30-6775, B4849).
– "Adieu, mon petit officier", J. J. Sterkens, Βερολίνο, 1931 (Parlophon 81156 – B. 17112-I).
– "Yürü yürü sanli Topcu yürü", Afife Arif Hanim [Hatice Afife Tanyeli] – Radyo Orkestra, Κωνσταντινούπολη, 1932 (Odeon Co 2480 – LA 202955 b).
– "Goodbye (White horse inn)", Josef Locke, Ηνωμένο Βασίλειο, 1947 (Columbia CA 20329 – D.B. 2336).
– "Adiós, mi lindo oficial, Mary Isaura – Orquesta Blue Star Jazz, Ισπανία, γύρω στα 1932 (Gramophone OJ337 – AE3882, Victor 30877).
Η απήχηση που είχε το τραγούδι αξιοποιήθηκε και στο μουσικό θέατρο, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τη δημοφιλία του. Συμπεριλήφθηκε στην γαλλική και αγγλική εκδοχή της γερμανικής οπερέτας "Im weißen Rößl" (βλ. εδώ), η οποία έκανε πρεμιέρα στις 8 Νοεμβρίου 1930 στο Große Schauspielhaus του Βερολίνου. Τη μουσική της οπερέτας συνέθεσε ο Ralph Benatzky, με την προσθήκη τραγουδιών από τους Bruno Granichstaedten, Robert Gilbert και Robert Stolz, το λιμπρέτο υπογράφουν οι Ralph Benatzky, Hans Müller-Einigen και Erik Charell και τους στίχους ο Robert Gilbert. Στην Αγγλία η οπερέτα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Coliseum του Λονδίνου, στις 8 Απριλίου 1931, με τον τίτλο "The White Horse Inn" (βλ. εδώ), ολοκληρώνοντας 651 παραστάσεις. Στην Γαλλία έκανε πρεμιέρα στο Théâtre Mogador στο Παρίσι την 1η Οκτωβρίου 1932 με τον τίτλο "L'Auberge du Cheval-Blanc" (βλ. εδώ). Η παρουσία του τραγουδιού στις δύο οπερέτες αποτυπώνεται και στη δισκογραφία. Στις 13 Απριλίου 1931, πέντε μέρες μετά την πρεμιέρα της οπερέτας στην Αγγλία, ο Jack Hylton και η ορχήστρα του, με τον Pat O'Malley στο τραγούδι, πραγματοποίησε στο Παρίσι την ηχογράφηση "From Erik Charell's White Horse inn: Foxtrot medley" (Gramophone 0G 591-1 – 30-6348, B6006, AE4321, GY301), στην οποία περιλαμβάνεται και το εν λόγω τραγούδι με τον τίτλο "Goodbye". Όσον αφορά τη γαλλική δισκογραφία, o Georges Milton, η χορωδία και η ορχήστρα του Théâtre Mogador υπό τη διεύθυνση του M. Diot, εννιά ημέρες μέρες μετά την έναρξη των παραστάσεων, στις 10 Οκτωβρίου 1932, το ηχογράφησαν στο Παρίσι υπό τον τίτλο "Lu Auberge du Cheval Blanc - Opérette - Adieu... Adieu" (Columbia L 3922 – DF 992). Στις 12 Οκτωβρίου 1932, στην ίδια πόλη, το ηχογραφεί και ο Alibert ("Adieu... Adieu" , Pathé 203.656 – X. 91.038).
Στην ελληνική ιστορική δισκογραφία, εκτός από την παρούσα ηχογράφηση, το τραγούδι κυκλοφόρησε σε τρεις ακόμα εκτελέσεις:
– «Αντίο μικρέ μου αξιωματικέ», Λύσανδρος Ιωαννίδης, Βερολίνο, 1931 (Odeon GZA 2531 - Go 3014 - ZA 190848 b).
– «Αντίο μικρέ μου», Χρήστος Σολάρης, Αθήνα, 9 Απριλίου 1931 (Columbia W.G. 136 – D.G. 104).
– «Αντίο μικρέ μου», Τέτος Δημητριάδης, Αθήνα, 23 Μαΐου 1931 (Victor 2W199 – V-58100).
Ενδεικτική της δημοφιλίας του τραγουδιού, αλλά και των μεθόδων προώθησης των δισκογραφικών εταιρειών καθώς και των σχέσεων των μητρικών εταιρειών με τις θυγατρικές τους, είναι η κυκλοφορία της εκτέλεσης του τραγουδιού από τον Willi Collo και την Columbia Tanz Orchester (Βερολίνο, 5 Ιανουαρίου 1931, Columbia WR 83 – DW 2041, DV 386) και από την ελληνική Columbia με τρεις αριθμούς καταλόγου: D.G. 100, D.G. 102 και D.G. 103.
Η ελληνική εμπορική παρτιτούρα του τραγουδιού εκδόθηκε στην Αθήνα το 1930 από τον οίκο Στέφανου Γαϊτάνου.
Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης
Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τα δίκτυα μέσα στα οποία συμμετέχουν οι ελληνόφωνες μουσικές, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς τους, είναι μεγαλειώδη. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».
Η άρρηκτη σχέση μεταξύ μουσικής και παραστατικών τεχνών είναι περισσότερο από ζωτική. Ο κινηματογράφος (όπως και το θέατρο) διακινεί μουσικές με τους δικούς του όρους και παίζει καταλυτικό ρόλο στην διάχυσή τους σε τόπους συχνά μακρινούς. Οικοδομεί, δε, ένα ιδιαίτερο δίκτυο το οποίο επικοινωνεί με την δισκογραφία. Ορισμένα από τα τραγούδια που γράφονται για τον κινηματογράφο αποτελούν πολλές φορές την αιχμή του δόρατος για την δημοφιλία των ταινιών. Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί και η παρούσα ηχογράφηση.
Περιλαμβάνει διασκευή του τραγουδιού "Adieu, mein kleiner Gardeoffizier" σε μουσική του Αυστριακού συνθέτη και μαέστρου Robert Stolz (Γκρατς, Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, 25 Αυγούστου 1880 – Βερολίνο, 27 Ιουνίου 1975) και στίχους του επίσης Αυστριακού σκηνοθέτη, σεναριογράφου και στιχουργού Walter Reisch (Βιέννη, Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, 23 Μαΐου 1903 – Λος Άντζελες, 28 Μαρτίου 1983). Τους ελληνικούς στίχους έγραψε ο Πωλ Μενεστρέλ (Γιάννης Χιδίρογλου).
Σύμφωνα με κάποιες ατεκμηρίωτες πηγές (βλ. εδώ), το τραγούδι παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην οπερέτα "Die lustigen Weiber von Wien", σε λιμπρέτο των Julius Brammer και Grünwald Alfred. Το έργο έκανε πρεμιέρα στις 7 Νοεμβρίου 1908 στο θέατρο Κolosseum του Μπρνο της σημερινής Τσεχίας (βλ. εδώ) ή, σύμφωνα με άλλες πηγές (βλ. εδώ), στις 19 Νοεμβρίου 1908 στο Colosseum της Βιέννης. Η πληροφορία, ωστόσο, για το "Adieu, mein kleiner Gardeoffizier" δεν επιβεβαιώνεται από τους τίτλους των τραγουδιών που αναγράφονται στην παρτιτούρα της οπερέτας (βλ. εδώ).
Το 1930, ο Stolz συμπεριέλαβε το τραγούδι στη γερμανική κινηματογραφική ταινία "Das lied ist aus" (βλ. την ταινία εδώ), σε σκηνοθεσία Géza von Bolváry και παραγωγή της Super Film GmbH, με τον Willy Forst και τη Liane Haid στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Η ταινία, η οποία γυρίστηκε και σε γαλλόφωνη εκδοχή με τον τίτλο "Petit officier... Adieu!" και την προσθήκη του Γάλλου ηθοποιού André Baugé, έκανε πρεμιέρα στο Βερολίνο στις 7 Οκτωβρίου 1930. Στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο «Μη ρωτάς γιατί».
Τόσο η ταινία όσο και τα τραγούδια που συμπεριλαμβάνονταν στο soundtrack, γνώρισαν μεγάλη επιτυχία, η οποία αποτυπώνεται στην ιστορική δισκογραφία με ηχογραφήσεις σε διάφορες γλώσσες και περιοχές του πλανήτη, είτε με τη μορφή τραγουδιού είτε σε ορχηστρική μορφή. Στην ελληνόφωνη δισκογραφία καταγράφονται τρία τραγούδια από τη γερμανική ταινία. Πρόκειται για τα "Adieu, mein kleiner Gardeoffizier" (το τραγούδι της παρούσας ηχογράφησης ), "Frag' nicht, Warum Ich Gehe" (βλ. «Μη ρωτάς γιατί») και "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’" (βλ. «Μη ρωτάς γιατί – Ντουντού-Ντουντού»).
Το "Adieu, mein kleiner Gardeoffizier" ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά από την πρωταγωνίστρια της ταινίας Liane Haid και την ορχήστρα του Lewis Ruth στο Βερολίνο στις 11 Σεπτεμβρίου 1930 (Gramophone CD9013 AF-488). Ακολούθησαν πολλές ηχογραφήσεις σε διάφορες γλώσσες (γαλλικά, αγγλικά, ολλανδικά, ουγγρικά, ισπανικά, τουρκικά). Ενδεικτικά:
– "Adieu, mein kleiner Gardeoffizier", Richard Tauber – Odeon-Künstler-Orchester, Βερολίνο, 5 Ιανουαρίου 1931 (Odeon Be 9321 – O-4983b).
– "Adieu vitéz kis gárdahadnagyom", Szedő Miklós – Dol Dauber zenekara, Βιέννη, 9 Ιανουαρίου 1931 (His Master's Voice 0L 27-2 – AM 3357 / 70-1834).
– "Adieu, mijn kleine gardeofficier", Kees Pruis, πιθανόν Βερολίνο, 1931 (Homocord H-N. 66179).
– "Adieu, mijn lange grenadier", Louis David – Whooping Jazz Orchestra, Λονδίνο, 28 Μαΐου 1931 (Gramophone 0B 940-1 – 30-6775, B4849).
– "Adieu, mon petit officier", J. J. Sterkens, Βερολίνο, 1931 (Parlophon 81156 – B. 17112-I).
– "Yürü yürü sanli Topcu yürü", Afife Arif Hanim [Hatice Afife Tanyeli] – Radyo Orkestra, Κωνσταντινούπολη, 1932 (Odeon Co 2480 – LA 202955 b).
– "Goodbye (White horse inn)", Josef Locke, Ηνωμένο Βασίλειο, 1947 (Columbia CA 20329 – D.B. 2336).
– "Adiós, mi lindo oficial, Mary Isaura – Orquesta Blue Star Jazz, Ισπανία, γύρω στα 1932 (Gramophone OJ337 – AE3882, Victor 30877).
Η απήχηση που είχε το τραγούδι αξιοποιήθηκε και στο μουσικό θέατρο, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τη δημοφιλία του. Συμπεριλήφθηκε στην γαλλική και αγγλική εκδοχή της γερμανικής οπερέτας "Im weißen Rößl" (βλ. εδώ), η οποία έκανε πρεμιέρα στις 8 Νοεμβρίου 1930 στο Große Schauspielhaus του Βερολίνου. Τη μουσική της οπερέτας συνέθεσε ο Ralph Benatzky, με την προσθήκη τραγουδιών από τους Bruno Granichstaedten, Robert Gilbert και Robert Stolz, το λιμπρέτο υπογράφουν οι Ralph Benatzky, Hans Müller-Einigen και Erik Charell και τους στίχους ο Robert Gilbert. Στην Αγγλία η οπερέτα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Coliseum του Λονδίνου, στις 8 Απριλίου 1931, με τον τίτλο "The White Horse Inn" (βλ. εδώ), ολοκληρώνοντας 651 παραστάσεις. Στην Γαλλία έκανε πρεμιέρα στο Théâtre Mogador στο Παρίσι την 1η Οκτωβρίου 1932 με τον τίτλο "L'Auberge du Cheval-Blanc" (βλ. εδώ). Η παρουσία του τραγουδιού στις δύο οπερέτες αποτυπώνεται και στη δισκογραφία. Στις 13 Απριλίου 1931, πέντε μέρες μετά την πρεμιέρα της οπερέτας στην Αγγλία, ο Jack Hylton και η ορχήστρα του, με τον Pat O'Malley στο τραγούδι, πραγματοποίησε στο Παρίσι την ηχογράφηση "From Erik Charell's White Horse inn: Foxtrot medley" (Gramophone 0G 591-1 – 30-6348, B6006, AE4321, GY301), στην οποία περιλαμβάνεται και το εν λόγω τραγούδι με τον τίτλο "Goodbye". Όσον αφορά τη γαλλική δισκογραφία, o Georges Milton, η χορωδία και η ορχήστρα του Théâtre Mogador υπό τη διεύθυνση του M. Diot, εννιά ημέρες μέρες μετά την έναρξη των παραστάσεων, στις 10 Οκτωβρίου 1932, το ηχογράφησαν στο Παρίσι υπό τον τίτλο "Lu Auberge du Cheval Blanc - Opérette - Adieu... Adieu" (Columbia L 3922 – DF 992). Στις 12 Οκτωβρίου 1932, στην ίδια πόλη, το ηχογραφεί και ο Alibert ("Adieu... Adieu" , Pathé 203.656 – X. 91.038).
Στην ελληνική ιστορική δισκογραφία, εκτός από την παρούσα ηχογράφηση, το τραγούδι κυκλοφόρησε σε τρεις ακόμα εκτελέσεις:
– «Αντίο μικρέ μου αξιωματικέ», Λύσανδρος Ιωαννίδης, Βερολίνο, 1931 (Odeon GZA 2531 - Go 3014 - ZA 190848 b).
– «Αντίο μικρέ μου», Χρήστος Σολάρης, Αθήνα, 9 Απριλίου 1931 (Columbia W.G. 136 – D.G. 104).
– «Αντίο μικρέ μου», Τέτος Δημητριάδης, Αθήνα, 23 Μαΐου 1931 (Victor 2W199 – V-58100).
Ενδεικτική της δημοφιλίας του τραγουδιού, αλλά και των μεθόδων προώθησης των δισκογραφικών εταιρειών καθώς και των σχέσεων των μητρικών εταιρειών με τις θυγατρικές τους, είναι η κυκλοφορία της εκτέλεσης του τραγουδιού από τον Willi Collo και την Columbia Tanz Orchester (Βερολίνο, 5 Ιανουαρίου 1931, Columbia WR 83 – DW 2041, DV 386) και από την ελληνική Columbia με τρεις αριθμούς καταλόγου: D.G. 100, D.G. 102 και D.G. 103.
Η ελληνική εμπορική παρτιτούρα του τραγουδιού εκδόθηκε στην Αθήνα το 1930 από τον οίκο Στέφανου Γαϊτάνου.
Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης
© 2019 ΑΡΧΕΙΟ ΚΟΥΝΑΔΗ
