Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τα δίκτυα μέσα στα οποία συμμετέχουν οι ελληνόφωνες μουσικές, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς τους, είναι μεγαλειώδη. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».
Η άρρηκτη σχέση μεταξύ μουσικής και παραστατικών τεχνών είναι περισσότερο από ζωτική. Ο κινηματογράφος (όπως και το θέατρο) διακινεί μουσικές με τους δικούς του όρους και παίζει καταλυτικό ρόλο στην διάχυσή τους σε τόπους συχνά μακρινούς. Οικοδομεί, δε, ένα ιδιαίτερο δίκτυο το οποίο επικοινωνεί με την δισκογραφία. Ορισμένα από τα τραγούδια που γράφονται για τον κινηματογράφο αποτελούν πολλές φορές την αιχμή του δόρατος για την δημοφιλία των ταινιών. Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί και η παρούσα ηχογράφηση.
Πρόκειται για διασκευή του τραγουδιού "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’" σε μουσική του Αυστριακού συνθέτη και μαέστρου Robert Stolz (Γκρατς, Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, 25 Αυγούστου 1880 – Βερολίνο, 27 Ιουνίου 1975) και στίχους του επίσης Αυστριακού σκηνοθέτη, σεναριογράφου και στιχουργού Walter Reisch (Βιέννη, Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, 23 Μαΐου 1903 – Λος Άντζελες, 28 Μαρτίου 1983). Τους ελληνικούς στίχους έγραψε ο Πωλ Μενεστρέλ (Γιάννης Χιδίρογλου).
Το τραγούδι προέρχεται από τη γερμανική κινηματογραφική ταινία "Das lied ist aus" (βλ. την ταινία εδώ), σε σκηνοθεσία Géza von Bolváry, παραγωγή της Super Film GmbH, με τον Willy Forst και τη Liane Haid στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Η ταινία, η οποία γυρίστηκε και σε γαλλόφωνη εκδοχή με τον τίτλο "Petit officier... Adieu!" και την προσθήκη του Γάλλου ηθοποιού André Baugé, έκανε πρεμιέρα στο Βερολίνο στις 7 Οκτωβρίου 1930. Στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο «Μη ρωτάς γιατί».
Τόσο η ταινία όσο και τα τραγούδια που συμπεριλαμβάνονταν στο soundtrack, γνώρισαν μεγάλη επιτυχία, η οποία αποτυπώνεται στην ιστορική δισκογραφία με ηχογραφήσεις σε διάφορες γλώσσες και περιοχές του πλανήτη, είτε με τη μορφή τραγουδιού είτε σε ορχηστρική μορφή. Στην ελληνόφωνη δισκογραφία καταγράφονται τρία τραγούδια από τη γερμανική ταινία. Πρόκειται για τα "Adieu, mein kleiner Gardeoffizier" (βλ. «Αντίο μικρέ μου»), "Frag' nicht, warum ich gehe" (βλ. «Μη ρωτάς γιατί») και "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’" (το τραγούδι της παρούσας ηχογράφησης).
Το "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär" καταγράφεται σε λιγότερες ηχογραφήσεις συγκριτικά με τα δύο προαναφερθέντα τραγούδια, οι οποίες εντοπίζονται κυρίως στη γερμανόφωνη και τη γαλλόφωνη δισκογραφία. Ενδεικτικά:
– "Wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’", Marek Weber und sein orchester Leo Moll, Βερολίνο, 26 Σεπτεμβρίου 1930 (Electrola BD 9074-2 – 60-1207 – E.G. 2068).
– "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’", Willy Frost, πιθανόν Βερολίνο, 2 Οκτωβρίου 1930 (Ultraphon 15303 – A-602).
– "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’", Ben Berlin Tanz Orchester, Βερολίνο, 1930, (Grammophon 1282 BT II – C 40261 – 23611).
– "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’", Orchestre de danse Alexander – Maurice Alexander (ακορντεόν), Παρίσι, 4 Ιουνίου 1931 (Columbia L 3144 – DF 650).
– "Ja, wenn das Wörtchen wenn nicht wär’", Frank Fox Dance Orchester – Otto Neumann, Βιέννη, 1931 (Columbia DWA 291 – DV 396).
Η παρούσα ηχογράφηση αποτελεί τη μοναδική καταγραφή του τραγουδιού στην ελληνική ιστορική δισκογραφία.
Η ορχηστρική εκτέλεση του τραγουδιού από την Columbia Tanz Orchester (Βερολίνο, 1931, Columbia W.R. 93) κυκλοφόρησε και από την ελληνική Columbia με αριθμό καταλόγου D.G. 101.
Η ελληνική εμπορική παρτιτούρα του τραγουδιού εκδόθηκε στην Αθήνα το 1930 από τον οίκο Στέφανου Γαϊτάνου (βλ. εδώ).
Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης
Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τα δίκτυα μέσα στα οποία συμμετέχουν οι ελληνόφωνες μουσικές, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς τους, είναι μεγαλειώδη. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».
Η άρρηκτη σχέση μεταξύ μουσικής και παραστατικών τεχνών είναι περισσότερο από ζωτική. Ο κινηματογράφος (όπως και το θέατρο) διακινεί μουσικές με τους δικούς του όρους και παίζει καταλυτικό ρόλο στην διάχυσή τους σε τόπους συχνά μακρινούς. Οικοδομεί, δε, ένα ιδιαίτερο δίκτυο το οποίο επικοινωνεί με την δισκογραφία. Ορισμένα από τα τραγούδια που γράφονται για τον κινηματογράφο αποτελούν πολλές φορές την αιχμή του δόρατος για την δημοφιλία των ταινιών. Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί και η παρούσα ηχογράφηση.
Πρόκειται για διασκευή του τραγουδιού "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’" σε μουσική του Αυστριακού συνθέτη και μαέστρου Robert Stolz (Γκρατς, Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, 25 Αυγούστου 1880 – Βερολίνο, 27 Ιουνίου 1975) και στίχους του επίσης Αυστριακού σκηνοθέτη, σεναριογράφου και στιχουργού Walter Reisch (Βιέννη, Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, 23 Μαΐου 1903 – Λος Άντζελες, 28 Μαρτίου 1983). Τους ελληνικούς στίχους έγραψε ο Πωλ Μενεστρέλ (Γιάννης Χιδίρογλου).
Το τραγούδι προέρχεται από τη γερμανική κινηματογραφική ταινία "Das lied ist aus" (βλ. την ταινία εδώ), σε σκηνοθεσία Géza von Bolváry, παραγωγή της Super Film GmbH, με τον Willy Forst και τη Liane Haid στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Η ταινία, η οποία γυρίστηκε και σε γαλλόφωνη εκδοχή με τον τίτλο "Petit officier... Adieu!" και την προσθήκη του Γάλλου ηθοποιού André Baugé, έκανε πρεμιέρα στο Βερολίνο στις 7 Οκτωβρίου 1930. Στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο «Μη ρωτάς γιατί».
Τόσο η ταινία όσο και τα τραγούδια που συμπεριλαμβάνονταν στο soundtrack, γνώρισαν μεγάλη επιτυχία, η οποία αποτυπώνεται στην ιστορική δισκογραφία με ηχογραφήσεις σε διάφορες γλώσσες και περιοχές του πλανήτη, είτε με τη μορφή τραγουδιού είτε σε ορχηστρική μορφή. Στην ελληνόφωνη δισκογραφία καταγράφονται τρία τραγούδια από τη γερμανική ταινία. Πρόκειται για τα "Adieu, mein kleiner Gardeoffizier" (βλ. «Αντίο μικρέ μου»), "Frag' nicht, warum ich gehe" (βλ. «Μη ρωτάς γιατί») και "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’" (το τραγούδι της παρούσας ηχογράφησης).
Το "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär" καταγράφεται σε λιγότερες ηχογραφήσεις συγκριτικά με τα δύο προαναφερθέντα τραγούδια, οι οποίες εντοπίζονται κυρίως στη γερμανόφωνη και τη γαλλόφωνη δισκογραφία. Ενδεικτικά:
– "Wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’", Marek Weber und sein orchester Leo Moll, Βερολίνο, 26 Σεπτεμβρίου 1930 (Electrola BD 9074-2 – 60-1207 – E.G. 2068).
– "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’", Willy Frost, πιθανόν Βερολίνο, 2 Οκτωβρίου 1930 (Ultraphon 15303 – A-602).
– "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’", Ben Berlin Tanz Orchester, Βερολίνο, 1930, (Grammophon 1282 BT II – C 40261 – 23611).
– "Ja, wenn das Wörtchen „wenn“ nicht wär’", Orchestre de danse Alexander – Maurice Alexander (ακορντεόν), Παρίσι, 4 Ιουνίου 1931 (Columbia L 3144 – DF 650).
– "Ja, wenn das Wörtchen wenn nicht wär’", Frank Fox Dance Orchester – Otto Neumann, Βιέννη, 1931 (Columbia DWA 291 – DV 396).
Η παρούσα ηχογράφηση αποτελεί τη μοναδική καταγραφή του τραγουδιού στην ελληνική ιστορική δισκογραφία.
Η ορχηστρική εκτέλεση του τραγουδιού από την Columbia Tanz Orchester (Βερολίνο, 1931, Columbia W.R. 93) κυκλοφόρησε και από την ελληνική Columbia με αριθμό καταλόγου D.G. 101.
Η ελληνική εμπορική παρτιτούρα του τραγουδιού εκδόθηκε στην Αθήνα το 1930 από τον οίκο Στέφανου Γαϊτάνου (βλ. εδώ).
Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης
© 2019 ΑΡΧΕΙΟ ΚΟΥΝΑΔΗ
