Το τραγούδι της καρδιάς

PDF cannot be displayed, please update.

Από την αρχαιότητα, η μουσική καταγραφή αποτέλεσε τον καθαυτό τρόπο οπτικής αναπαράστασης του ηχητικού φαινομένου, άλλοτε με λεπτομέρεια και άλλοτε υπό την μορφή οδηγού. Διαχρονικά, η οπτική αποτύπωση της μουσικής υπήρξε ο μοναδικός τρόπος για την αποθήκευση και την διατήρησή της στο χρόνο, αλλά και το αποκλειστικό μέσο για την αναπαραγωγή της. Σε κάθε περίπτωση, η οπτική μεταφορά θα πρέπει να λογιστεί ως επικουρικό εργαλείο, καθώς η προφορική διάδοση και η αποθήκευση στην μνήμη των καλλιτεχνών αποτέλεσαν τις πλέον διαχρονικές τεχνικές για την διάχυση της μουσικής μέσα στον χρόνο και τον χώρο. Κατά την επονομαζόμενη σήμερα «κλασική» μουσική περίοδο της Ευρώπης, με τα ισχυρότατα κέντρα παραγωγής της, όπως οι σημερινές Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, και ειδικά στην πορεία της προς τον Ρομαντισμό, η μουσική καταγραφή, η παρτιτούρα, λογίστηκε από ορισμένους συνθέτες ως η καθαυτή ενσάρκωση του έργου τους.

Όπως είναι λογικό, στον νεωτερικό καπιταλιστικό κόσμο, η μουσική καταγραφή, ως το βασικό εργαλείο υποστασιοποίησης της μουσικής, ενέταξε υπό την σκέπη της και ρεπερτόρια τα οποία δεν συνδέθηκαν, δεν διαδόθηκαν και δεν λειτούργησαν με βάση την καταγραφή τους. Αυτό πρόσφερε στα κέντρα πώλησης μουσικών προϊόντων ένα πρόσθετο εργαλείο για την επέκταση του δικτύου δράσης τους: οι μη-λόγιες μουσικές απέκτησαν έναν πρόσφορο τρόπο διακίνησής τους, ενισχύοντας την δημοφιλία τους, ακόμη και σε τόπους πολύ μακρινούς από αυτούς της αρχικής τους δημιουργίας. Στα τέλη του 19ου αιώνα, όμως, το φαινόμενο της ηχογράφησης και αναπαραγωγής του ήχου ήρθε να αναδιατάξει τις σχέσεις, και να αποδιοργανώσει το status quo των εκδοτικών οίκων, διεκδικώντας κομμάτι της αγοράς, προσφέροντας ένα προϊόν εξαιρετικά πιο ολοκληρωμένο και άμεσο. Οι εκδοτικοί οίκοι προσπάθησαν μεν να αντιδράσουν με νομικά μέτρα, κατέστην όμως αδύνατη η ανακοπή της δυναμικής του νέου φαινομένου: η επικράτηση της εμπορικής δισκογραφίας είναι πλέον γεγονός, στο μεγαλύτερο κομμάτι του 20ού αιώνα.

Όσον αφορά τις μη-λόγιες μουσικές, οι εμπορικές έντυπες παρτιτούρες αποτελούν εκδόσεις των μουσικών κειμένων τραγουδιών ή ορχηστρικών κομματιών (για την εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα βλ. Lerch-Kalavrytinos, 2003: 4-5). Για τις ανάγκες των παρτιτουρών τα τραγούδια διασκευάζονταν κυρίως (αλλά όχι μόνο) για πιάνο ή για πιάνο και φωνή, σε γενικές γραμμές χωρίς σύνθετα εκτελεστικά ζητούμενα. Οι πολυοργανικές ή οι τεχνικά απαιτητικές ενορχηστρώσεις αποφεύγονταν συστηματικά. Κάτω από τις νότες της μελωδικής ανάπτυξης των τραγουδιστικών μερών τυπώνονταν οι στίχοι και, ενίοτε, και μεταφράσεις τους σε άλλες γλώσσες. Ως επί το πλείστον, οι παρτιτούρες είναι δίφυλλες ή τετράφυλλες και συνοδεύονται από το φιλοτεχνημένο με σχετική θεματολογία εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο.

Η εν λόγω δίφυλλη εμπορική παρτιτούρα περιέχει τρίγλωση έκδοση (ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά) του αμερικανικού τραγουδιού "Indian love call" σε μουσική του Rudolf Friml και στίχους των Otto Harbach και Oscar Hammerstein II. Τους ελληνικούς στίχους έγραψε ο Αιμίλιος Δραγάτσης. Προέρχεται από την πρώτη πράξη της δίπρακτης οπερέτας, ή μιούζικαλ, "Rose-Marie", σε μουσική των Rudolf Friml και Herbert P. Stothart και λιμπρέτο στίχους των Otto Harbach και Oscar Hammerstein II. Το έργο έκανε πρεμιέρα στο Broadway της Νέας Υόρκης, στη σκηνή του Imperial Theater, στις 2 Σεπτεμβρίου 1924.

Στο μονόχρωμο εξώφυλλο αναγράφεται ο τίτλος του τραγουδιού και του έργου, «Ινδιάνικο», «Οπερέττα εις 2 πράξεις», ο συνθέτης και οι εκδότες. Φέρει επίσης χειρόγραφη αφιέρωση «Στη Μίρκα μου, Κατίνα».

Στη δεύτερη σελίδα, πριν από το μουσικό κείμενο, αναγράφεται ο τίτλος του τραγουδιού και της οπερέτας, ο συνθέτης καθώς και τα ονόματα των στιχουργών για τη γαλλική και την ελληνική εκδοχή του τραγουδιού. Φέρει επίσης σφραγίδα του μουσικού οίκου The Starr Piano Co. και διάφανο αυτοκόλλητο στο οποίο αναγράφεται "Editeur original Francis Salabert,  E 1.339".

Το μουσικό κείμενο αποτελείται από σύστημα τριών πενταγράμμων (δύο για πιάνο και ένα για φωνή) και συνοδεύεται από τους στίχους σε τρεις γλώσσες (ελληνικά, γαλλικά και αγγλικά).

Στο ασπρόμαυρο οπισθόφυλλο περιλαμβάνεται η συνέχεια του μουσικού κειμένου και κάτω αριστερά αναγράφεται «Riccardo Frezza».

Το "Rose-Marie" καταγράφεται και στην ελληνόφωνη δισκογραφία, σκιαγραφώντας με χαρακτηριστικό τρόπο τη διαλεκτική, πολυεπίπεδη σχέση μεταξύ των διαφόρων «εθνικών» ρεπερτορίων, αντικείμενο της εν εξελίξει έρευνας «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».

Για περισσότερα σχετικά με την οπερέτα, το τραγούδι και τις ηχογραφήσεις του στο ελληνόφωνο ρεπερτόριο βλέπε εδώ.

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Γαλλικοί στίχοι: Ferréol R. – Garnier-Saint
Ελληνικοί στίχοι: Δραγάτσης Αιμίλιος
[Αγγλικοί στίχοι: Harbach Otto – Hammerstein II Oscar]
Τόπος έκδοσης:
Αθήνα
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά - Γαλλικά - Αγγλικά
Πρώτες λέξεις:
Ελληνικοί στίχοι: Ναι, σαν η πλάση γέρνει απαλά
Αγγλικοί στίχοι: So echoes of sweet lovenotes gently fall
Γαλλικοί στίχοι: Oui, ce chant si doux que l'écho répète
Εκδότης:
Έκδοσις Μουσικών Οίκων Γαϊτάνου (Πανεπιστημίου 69), Κωνσταντινίδη (Στοά Αρσακείου 1Α) Σταρρ (Στοά Αρσακείου 12, Αθήνα & Φίλωνος 48, Πειραιάς)
Έκδοση:
1
Κωδικός έκδοσης:
Γ.Κ.Σ. 224
Πρωτότυπα δικαιώματα:
Fr. Salabert, 35 Bd des Capucines, Paris
Για την Ελλάδα: Γαϊτάνος, Κωνσταντινίδης, Σταρρ
Χειρόγραφο σημείωμα:
Ναι (Αφιέρωση: Στη Μίρκα μου, Κατίνα)
Φυσική περιγραφή:
Χαρτί, 35 x 24,5 εκ., 4 σελίδες, μέτρια κατάσταση, ελαφρώς ταλαιπωρημένη
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
201807311232
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Το τραγούδι της καρδιάς", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=2965
Στίχοι:
(Ελληνικοί στίχοι)
Ω! Ω!
Ναι, σαν η πλάση γέρνει απαλά
και πλαγιάζει σ' όνειρα τρελά
μόνο η καρδιά μιλά!

Έρμη τριγυρνά μεσ' στα βουνά
πίκρες περνά κι αιώνια πονά
Μόνο η καρδιά στην ερημιά
γυρεύει μια... μια παρηγοριά

Κι αν τύχη βρει τη χαρά που ζητά
σαν το πουλάκι κοντά της πετά
και λέει ψιθυριστά:

Αχ! Το τραγούδι αυτό, ω,ω,ω,ω,ω!
που σου τραγουδώ, ω,ω,ω,ω,ω!
με καρδιοχτύπι σκληρό προσμένει τον καιρό
που άλλο τραγούδι θα τ' απαντήσει πιο φλογερό!..

Θέλω ένα σκοπό, ω!ω!ω!ω!ω!ω!
πώς να σου το πω, ω!ω!ω!
που να απαντά στην καρδιά
και το όνειρό μας ν' αληθέψει πια!

(Αγγλικοί στίχοι)

Ooh! Ooh!
So echoes of sweet lovenotes gently fall
Through the forest stillness,
as fond waiting Indian lovers call

When the lone lagoon stirs in the Spring,
Welcoming home some swany white wing,
When the maiden moonriding the sky,
Gathers her star-eyed dream children nigh:

That is the time of the moon and the year,
When love dreams to Indian maidens appear
And this is the song that they hear:

When I'm calling you-oo-oo
Oo-oo-oo!
You will answer too-oo-oo
Oo-oo-oo!
That means I offer my love
to you to be your own.

If you refuse me,
I will be blue
And waiting all alone
But if when you hear,
My love call ringing clear,
And I hear your answering echo, so dear,
Then I will know our love will come true,
You'll belong to me,
I'll belong to you!

(Γαλλικοί στίχοι)
Ooh! Ooh!
Oui, ce chant si doux que l'écho répète
Tour à tour parmi l'ombre discrète
C'est un appel d'amour

Par les soirs d'été
Quand tout s'endort
Et qu'au ciel brille la lune d'or
C'est l'instant divin plein de douceur
Où l'âme cherche une âme sœur

Prés du rocher l'amoureux vient sans bruit
Et pour rechercher celle qui l'a séduit
Lance son appel dans la nuit
Quand ce chant si doux, oo
Volera vers vous

Souvenez-vous alors que j'attends
Le cœur battant
Le chant qui va prenant son essor
Décider de mon sort
Si vous répondez à l'appel de mon cœur
Nous pourrons en fin connaître le bonheur
Et réaliser ce rêve si doux
Vous donner à moi pour m'avoir à vous!

PDF cannot be displayed, please update.

Από την αρχαιότητα, η μουσική καταγραφή αποτέλεσε τον καθαυτό τρόπο οπτικής αναπαράστασης του ηχητικού φαινομένου, άλλοτε με λεπτομέρεια και άλλοτε υπό την μορφή οδηγού. Διαχρονικά, η οπτική αποτύπωση της μουσικής υπήρξε ο μοναδικός τρόπος για την αποθήκευση και την διατήρησή της στο χρόνο, αλλά και το αποκλειστικό μέσο για την αναπαραγωγή της. Σε κάθε περίπτωση, η οπτική μεταφορά θα πρέπει να λογιστεί ως επικουρικό εργαλείο, καθώς η προφορική διάδοση και η αποθήκευση στην μνήμη των καλλιτεχνών αποτέλεσαν τις πλέον διαχρονικές τεχνικές για την διάχυση της μουσικής μέσα στον χρόνο και τον χώρο. Κατά την επονομαζόμενη σήμερα «κλασική» μουσική περίοδο της Ευρώπης, με τα ισχυρότατα κέντρα παραγωγής της, όπως οι σημερινές Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, και ειδικά στην πορεία της προς τον Ρομαντισμό, η μουσική καταγραφή, η παρτιτούρα, λογίστηκε από ορισμένους συνθέτες ως η καθαυτή ενσάρκωση του έργου τους.

Όπως είναι λογικό, στον νεωτερικό καπιταλιστικό κόσμο, η μουσική καταγραφή, ως το βασικό εργαλείο υποστασιοποίησης της μουσικής, ενέταξε υπό την σκέπη της και ρεπερτόρια τα οποία δεν συνδέθηκαν, δεν διαδόθηκαν και δεν λειτούργησαν με βάση την καταγραφή τους. Αυτό πρόσφερε στα κέντρα πώλησης μουσικών προϊόντων ένα πρόσθετο εργαλείο για την επέκταση του δικτύου δράσης τους: οι μη-λόγιες μουσικές απέκτησαν έναν πρόσφορο τρόπο διακίνησής τους, ενισχύοντας την δημοφιλία τους, ακόμη και σε τόπους πολύ μακρινούς από αυτούς της αρχικής τους δημιουργίας. Στα τέλη του 19ου αιώνα, όμως, το φαινόμενο της ηχογράφησης και αναπαραγωγής του ήχου ήρθε να αναδιατάξει τις σχέσεις, και να αποδιοργανώσει το status quo των εκδοτικών οίκων, διεκδικώντας κομμάτι της αγοράς, προσφέροντας ένα προϊόν εξαιρετικά πιο ολοκληρωμένο και άμεσο. Οι εκδοτικοί οίκοι προσπάθησαν μεν να αντιδράσουν με νομικά μέτρα, κατέστην όμως αδύνατη η ανακοπή της δυναμικής του νέου φαινομένου: η επικράτηση της εμπορικής δισκογραφίας είναι πλέον γεγονός, στο μεγαλύτερο κομμάτι του 20ού αιώνα.

Όσον αφορά τις μη-λόγιες μουσικές, οι εμπορικές έντυπες παρτιτούρες αποτελούν εκδόσεις των μουσικών κειμένων τραγουδιών ή ορχηστρικών κομματιών (για την εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα βλ. Lerch-Kalavrytinos, 2003: 4-5). Για τις ανάγκες των παρτιτουρών τα τραγούδια διασκευάζονταν κυρίως (αλλά όχι μόνο) για πιάνο ή για πιάνο και φωνή, σε γενικές γραμμές χωρίς σύνθετα εκτελεστικά ζητούμενα. Οι πολυοργανικές ή οι τεχνικά απαιτητικές ενορχηστρώσεις αποφεύγονταν συστηματικά. Κάτω από τις νότες της μελωδικής ανάπτυξης των τραγουδιστικών μερών τυπώνονταν οι στίχοι και, ενίοτε, και μεταφράσεις τους σε άλλες γλώσσες. Ως επί το πλείστον, οι παρτιτούρες είναι δίφυλλες ή τετράφυλλες και συνοδεύονται από το φιλοτεχνημένο με σχετική θεματολογία εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο.

Η εν λόγω δίφυλλη εμπορική παρτιτούρα περιέχει τρίγλωση έκδοση (ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά) του αμερικανικού τραγουδιού "Indian love call" σε μουσική του Rudolf Friml και στίχους των Otto Harbach και Oscar Hammerstein II. Τους ελληνικούς στίχους έγραψε ο Αιμίλιος Δραγάτσης. Προέρχεται από την πρώτη πράξη της δίπρακτης οπερέτας, ή μιούζικαλ, "Rose-Marie", σε μουσική των Rudolf Friml και Herbert P. Stothart και λιμπρέτο στίχους των Otto Harbach και Oscar Hammerstein II. Το έργο έκανε πρεμιέρα στο Broadway της Νέας Υόρκης, στη σκηνή του Imperial Theater, στις 2 Σεπτεμβρίου 1924.

Στο μονόχρωμο εξώφυλλο αναγράφεται ο τίτλος του τραγουδιού και του έργου, «Ινδιάνικο», «Οπερέττα εις 2 πράξεις», ο συνθέτης και οι εκδότες. Φέρει επίσης χειρόγραφη αφιέρωση «Στη Μίρκα μου, Κατίνα».

Στη δεύτερη σελίδα, πριν από το μουσικό κείμενο, αναγράφεται ο τίτλος του τραγουδιού και της οπερέτας, ο συνθέτης καθώς και τα ονόματα των στιχουργών για τη γαλλική και την ελληνική εκδοχή του τραγουδιού. Φέρει επίσης σφραγίδα του μουσικού οίκου The Starr Piano Co. και διάφανο αυτοκόλλητο στο οποίο αναγράφεται "Editeur original Francis Salabert,  E 1.339".

Το μουσικό κείμενο αποτελείται από σύστημα τριών πενταγράμμων (δύο για πιάνο και ένα για φωνή) και συνοδεύεται από τους στίχους σε τρεις γλώσσες (ελληνικά, γαλλικά και αγγλικά).

Στο ασπρόμαυρο οπισθόφυλλο περιλαμβάνεται η συνέχεια του μουσικού κειμένου και κάτω αριστερά αναγράφεται «Riccardo Frezza».

Το "Rose-Marie" καταγράφεται και στην ελληνόφωνη δισκογραφία, σκιαγραφώντας με χαρακτηριστικό τρόπο τη διαλεκτική, πολυεπίπεδη σχέση μεταξύ των διαφόρων «εθνικών» ρεπερτορίων, αντικείμενο της εν εξελίξει έρευνας «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».

Για περισσότερα σχετικά με την οπερέτα, το τραγούδι και τις ηχογραφήσεις του στο ελληνόφωνο ρεπερτόριο βλέπε εδώ.

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Γαλλικοί στίχοι: Ferréol R. – Garnier-Saint
Ελληνικοί στίχοι: Δραγάτσης Αιμίλιος
[Αγγλικοί στίχοι: Harbach Otto – Hammerstein II Oscar]
Τόπος έκδοσης:
Αθήνα
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά - Γαλλικά - Αγγλικά
Πρώτες λέξεις:
Ελληνικοί στίχοι: Ναι, σαν η πλάση γέρνει απαλά
Αγγλικοί στίχοι: So echoes of sweet lovenotes gently fall
Γαλλικοί στίχοι: Oui, ce chant si doux que l'écho répète
Εκδότης:
Έκδοσις Μουσικών Οίκων Γαϊτάνου (Πανεπιστημίου 69), Κωνσταντινίδη (Στοά Αρσακείου 1Α) Σταρρ (Στοά Αρσακείου 12, Αθήνα & Φίλωνος 48, Πειραιάς)
Έκδοση:
1
Κωδικός έκδοσης:
Γ.Κ.Σ. 224
Πρωτότυπα δικαιώματα:
Fr. Salabert, 35 Bd des Capucines, Paris
Για την Ελλάδα: Γαϊτάνος, Κωνσταντινίδης, Σταρρ
Χειρόγραφο σημείωμα:
Ναι (Αφιέρωση: Στη Μίρκα μου, Κατίνα)
Φυσική περιγραφή:
Χαρτί, 35 x 24,5 εκ., 4 σελίδες, μέτρια κατάσταση, ελαφρώς ταλαιπωρημένη
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
201807311232
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Το τραγούδι της καρδιάς", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=2965
Στίχοι:
(Ελληνικοί στίχοι)
Ω! Ω!
Ναι, σαν η πλάση γέρνει απαλά
και πλαγιάζει σ' όνειρα τρελά
μόνο η καρδιά μιλά!

Έρμη τριγυρνά μεσ' στα βουνά
πίκρες περνά κι αιώνια πονά
Μόνο η καρδιά στην ερημιά
γυρεύει μια... μια παρηγοριά

Κι αν τύχη βρει τη χαρά που ζητά
σαν το πουλάκι κοντά της πετά
και λέει ψιθυριστά:

Αχ! Το τραγούδι αυτό, ω,ω,ω,ω,ω!
που σου τραγουδώ, ω,ω,ω,ω,ω!
με καρδιοχτύπι σκληρό προσμένει τον καιρό
που άλλο τραγούδι θα τ' απαντήσει πιο φλογερό!..

Θέλω ένα σκοπό, ω!ω!ω!ω!ω!ω!
πώς να σου το πω, ω!ω!ω!
που να απαντά στην καρδιά
και το όνειρό μας ν' αληθέψει πια!

(Αγγλικοί στίχοι)

Ooh! Ooh!
So echoes of sweet lovenotes gently fall
Through the forest stillness,
as fond waiting Indian lovers call

When the lone lagoon stirs in the Spring,
Welcoming home some swany white wing,
When the maiden moonriding the sky,
Gathers her star-eyed dream children nigh:

That is the time of the moon and the year,
When love dreams to Indian maidens appear
And this is the song that they hear:

When I'm calling you-oo-oo
Oo-oo-oo!
You will answer too-oo-oo
Oo-oo-oo!
That means I offer my love
to you to be your own.

If you refuse me,
I will be blue
And waiting all alone
But if when you hear,
My love call ringing clear,
And I hear your answering echo, so dear,
Then I will know our love will come true,
You'll belong to me,
I'll belong to you!

(Γαλλικοί στίχοι)
Ooh! Ooh!
Oui, ce chant si doux que l'écho répète
Tour à tour parmi l'ombre discrète
C'est un appel d'amour

Par les soirs d'été
Quand tout s'endort
Et qu'au ciel brille la lune d'or
C'est l'instant divin plein de douceur
Où l'âme cherche une âme sœur

Prés du rocher l'amoureux vient sans bruit
Et pour rechercher celle qui l'a séduit
Lance son appel dans la nuit
Quand ce chant si doux, oo
Volera vers vous

Souvenez-vous alors que j'attends
Le cœur battant
Le chant qui va prenant son essor
Décider de mon sort
Si vous répondez à l'appel de mon cœur
Nous pourrons en fin connaître le bonheur
Et réaliser ce rêve si doux
Vous donner à moi pour m'avoir à vous!

Σχετικά τεκμήρια

Δείτε επίσης