Ο Βάρδας

Τραγούδι πατριωτικού περιεχομένου το οποίο αναφέρεται στον στρατιωτικό Γεώργιο Τσόντο ή καπετάν Βάρδα (Σφακιά Κρήτης 1871 - Αθήνα 1942), που έλαβε μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα και στους Βαλκανικούς Πολέμους.

Σύμφωνα με την παρτιτούρα με τίτλο «Στους λεβέντες της Μακεδονίας», που εκδόθηκε στην Αθήνα από τον οίκο Φέξη, πρόκειται για σύνθεση του Νικολάου Κόκκινου σε στίχους του Δημητρίου Οι. Καλαποθάκη.

Όπως προκύπτει από τα μέχρι τώρα στοιχεία, το τραγούδι ηχογραφήθηκε τρεις φορές στην ελληνική ιστορική δισκογραφία:

- «Λεβεντιά καμαρωτή», Λευθέρης [Λευτέρης Μενεμενλής], Σμύρνη 1912 (Favorite 7085t - 1-55072)
- «Ο Βάρδας», Μαρίκα Παπαγκίκα, Νέα Υόρκη, Ιούλιος 1917 (Columbia USA 85361-1 - E-4783), παρούσα ηχογράφηση
- «Ο καπετάν Βάρδας», Κα Κούλα, Νέα Υόρκη, 1919-1922 (Panhellenion 8017 B)

Ο Θόδωρος Χατζηπανταζής (Θόδωρος Χατζηπανταζής - Λίλα Μαράκα, Αθηναϊκή Επιθεώρηση, Α' τόμος, Εκδοτική "Ερμής" ΕΠΕ, Αθήνα 1977, σελ. 98 σημ. 6) αναφερόμενος στη συγγραφή ειδικών τετράστιχων στην επιθεώρηση για τον χαιρετισμό της παρουσίας στο κοινό κάποιας εξέχουσας προσωπικότητας καταγράφει σχετική περίπτωση που αφορά τον καπετάν Βάρδα:

«Όταν ο καπετάν Βάρδας πήγε στην "Αναμπουμπούλα" [των Δ. Αγέλαστου - Φαιδρού, 28/5/1915, θέατρο "Πλέσσα" ("Αθήναιον") από τον θίασο Πλέσσα], ο θίασος χαιρέτησε από τη σκηνή την παρουσία του με το παρακάτω τετράστιχο:

"Στους πρώτους πάγκους κάθεται περήφανο λιοντάρι
του Όλυμπου σταυραετός της λεβεντιάς καμάρι
ο Καπετάνιος που έλαμψε σ' Ανατολή και Δύση
ο Βάρδας που με το σπαθί τη δόξα έχει κερδίσει"
("Αθήναι", 11 Ιούλη 1915)».

Το τραγούδι, ωστόσο, με εντελώς διαφορετικούς στίχους, κυκλοφόρησε σε παρτιτούρα και ηχογραφήθηκε προγενέστερα από την παρούσα, πατριωτικού περιεχομένου, εκδοχή του.

Συγκεκριμένα, από τον οίκο Σ. Χρηστίδου εκδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη παρτιτούρα με τίτλο «Ο μπεκρής», η οποία περιέχει ακριβώς το ίδιο μουσικό κείμενο με την παρτιτούρα «Στους λεβέντες της Μακεδονίας» και την παρούσα ηχογράφηση. Ως δημιουργοί του τραγουδιού αναγράφονται οι Νικόλαος Κόκκινος (μουσική) και Γ. Λαμπρυνίδης (ποίηση).

Αυτή η εκδοχή του τραγουδιού ηχογραφήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, πιθανώς γύρω στα 1907, για την Odeon, από τον Γ. Ψωμαθιανό (ή Ψωματιανό ή Ψαμαθιανό ή Ψαματιανό ή Ψαματιαλή ή Παντελωνά) με τον τίτλο «Μπεκρής». Σημειώνουμε ότι η ηχογράφηση, αν και καταγράφεται σε καταλόγους (βλ. εδώ, σελ. 36) , έχει μέχρι στιγμής βρεθεί μόνο σε test record (βλ. εδώ) και περαμένει άγνωστο αν κυκλοφόρησε σε δίσκο.

Επισημαίνουμε ότι έχει εντοπιστεί ένα ακόμα τραγούδι σε μουσική του Νικόλαου Κόκκινου το οποίο κυκλοφόρησε σε δύο εκδοχές, η μία εκ των οποίων με στίχους πατριωτικού περιεχομένου. Πρόκειται για τα τραγούδια «Στη νιότη μας» και «Εωθινόν 25ης Μαρτίου» (βλ. εδώ και εδώ).

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
[Καλαποθάκης Δημήτριος Οι.]
Τραγουδιστές:
Παπαγκίκα Μαρίκα
Ορχήστρα-Εκτελεστές:
Βιολί (Μακεδόνας Αθανάσιος), τσέλο (Σιφνιός Μάρκος), σαντούρι (Παπαγκίκας Κώστας)
Χρονολογία ηχογράφησης:
07/1919 (;)
Τόπος ηχογράφησης:
Νέα Υόρκη
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Εκδότης:
Columbia USA
Αριθμός καταλόγου:
E-4783
Αριθμός μήτρας:
85361-1
Διάρκεια:
2:55
Θέση τεκμηρίου:
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Φυσική περιγραφή:
Δίσκος 10'' (25 εκατοστών)
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
Col_E4783_OVardas
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Ο Βάρδας", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=4599

Τραγούδι πατριωτικού περιεχομένου το οποίο αναφέρεται στον στρατιωτικό Γεώργιο Τσόντο ή καπετάν Βάρδα (Σφακιά Κρήτης 1871 - Αθήνα 1942), που έλαβε μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα και στους Βαλκανικούς Πολέμους.

Σύμφωνα με την παρτιτούρα με τίτλο «Στους λεβέντες της Μακεδονίας», που εκδόθηκε στην Αθήνα από τον οίκο Φέξη, πρόκειται για σύνθεση του Νικολάου Κόκκινου σε στίχους του Δημητρίου Οι. Καλαποθάκη.

Όπως προκύπτει από τα μέχρι τώρα στοιχεία, το τραγούδι ηχογραφήθηκε τρεις φορές στην ελληνική ιστορική δισκογραφία:

- «Λεβεντιά καμαρωτή», Λευθέρης [Λευτέρης Μενεμενλής], Σμύρνη 1912 (Favorite 7085t - 1-55072)
- «Ο Βάρδας», Μαρίκα Παπαγκίκα, Νέα Υόρκη, Ιούλιος 1917 (Columbia USA 85361-1 - E-4783), παρούσα ηχογράφηση
- «Ο καπετάν Βάρδας», Κα Κούλα, Νέα Υόρκη, 1919-1922 (Panhellenion 8017 B)

Ο Θόδωρος Χατζηπανταζής (Θόδωρος Χατζηπανταζής - Λίλα Μαράκα, Αθηναϊκή Επιθεώρηση, Α' τόμος, Εκδοτική "Ερμής" ΕΠΕ, Αθήνα 1977, σελ. 98 σημ. 6) αναφερόμενος στη συγγραφή ειδικών τετράστιχων στην επιθεώρηση για τον χαιρετισμό της παρουσίας στο κοινό κάποιας εξέχουσας προσωπικότητας καταγράφει σχετική περίπτωση που αφορά τον καπετάν Βάρδα:

«Όταν ο καπετάν Βάρδας πήγε στην "Αναμπουμπούλα" [των Δ. Αγέλαστου - Φαιδρού, 28/5/1915, θέατρο "Πλέσσα" ("Αθήναιον") από τον θίασο Πλέσσα], ο θίασος χαιρέτησε από τη σκηνή την παρουσία του με το παρακάτω τετράστιχο:

"Στους πρώτους πάγκους κάθεται περήφανο λιοντάρι
του Όλυμπου σταυραετός της λεβεντιάς καμάρι
ο Καπετάνιος που έλαμψε σ' Ανατολή και Δύση
ο Βάρδας που με το σπαθί τη δόξα έχει κερδίσει"
("Αθήναι", 11 Ιούλη 1915)».

Το τραγούδι, ωστόσο, με εντελώς διαφορετικούς στίχους, κυκλοφόρησε σε παρτιτούρα και ηχογραφήθηκε προγενέστερα από την παρούσα, πατριωτικού περιεχομένου, εκδοχή του.

Συγκεκριμένα, από τον οίκο Σ. Χρηστίδου εκδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη παρτιτούρα με τίτλο «Ο μπεκρής», η οποία περιέχει ακριβώς το ίδιο μουσικό κείμενο με την παρτιτούρα «Στους λεβέντες της Μακεδονίας» και την παρούσα ηχογράφηση. Ως δημιουργοί του τραγουδιού αναγράφονται οι Νικόλαος Κόκκινος (μουσική) και Γ. Λαμπρυνίδης (ποίηση).

Αυτή η εκδοχή του τραγουδιού ηχογραφήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, πιθανώς γύρω στα 1907, για την Odeon, από τον Γ. Ψωμαθιανό (ή Ψωματιανό ή Ψαμαθιανό ή Ψαματιανό ή Ψαματιαλή ή Παντελωνά) με τον τίτλο «Μπεκρής». Σημειώνουμε ότι η ηχογράφηση, αν και καταγράφεται σε καταλόγους (βλ. εδώ, σελ. 36) , έχει μέχρι στιγμής βρεθεί μόνο σε test record (βλ. εδώ) και περαμένει άγνωστο αν κυκλοφόρησε σε δίσκο.

Επισημαίνουμε ότι έχει εντοπιστεί ένα ακόμα τραγούδι σε μουσική του Νικόλαου Κόκκινου το οποίο κυκλοφόρησε σε δύο εκδοχές, η μία εκ των οποίων με στίχους πατριωτικού περιεχομένου. Πρόκειται για τα τραγούδια «Στη νιότη μας» και «Εωθινόν 25ης Μαρτίου» (βλ. εδώ και εδώ).

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
[Καλαποθάκης Δημήτριος Οι.]
Τραγουδιστές:
Παπαγκίκα Μαρίκα
Ορχήστρα-Εκτελεστές:
Βιολί (Μακεδόνας Αθανάσιος), τσέλο (Σιφνιός Μάρκος), σαντούρι (Παπαγκίκας Κώστας)
Χρονολογία ηχογράφησης:
07/1919 (;)
Τόπος ηχογράφησης:
Νέα Υόρκη
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Εκδότης:
Columbia USA
Αριθμός καταλόγου:
E-4783
Αριθμός μήτρας:
85361-1
Διάρκεια:
2:55
Θέση τεκμηρίου:
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Φυσική περιγραφή:
Δίσκος 10'' (25 εκατοστών)
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
Col_E4783_OVardas
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Ο Βάρδας", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=4599

Σχετικά τεκμήρια

Δείτε επίσης