Τραγούδι πατριωτικού περιεχομένου το οποίο αναφέρεται στον στρατιωτικό Γεώργιο Τσόντο ή καπετάν Βάρδα (Σφακιά Κρήτης 1871 - Αθήνα 1942), που έλαβε μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα και στους Βαλκανικούς Πολέμους.

Σύμφωνα με την παρτιτούρα με τίτλο «Στους λεβέντες της Μακεδονίας», που εκδόθηκε στην Αθήνα από τον οίκο Φέξη, πρόκειται για σύνθεση του Νικολάου Κόκκινου σε στίχους του Δημητρίου Οι. Καλαποθάκη.

Όπως προκύπτει από τα μέχρι τώρα στοιχεία, το τραγούδι ηχογραφήθηκε τρεις φορές στην ελληνική ιστορική δισκογραφία:

- «Λεβεντιά καμαρωτή», Λευθέρης [Λευτέρης Μενεμενλής], Σμύρνη 1912 (Favorite 7085t - 1-55072)
- «Ο Βάρδας», Μαρίκα Παπαγκίκα, Νέα Υόρκη, Ιούλιος 1917 (Columbia USA 85361-1 - E-4783)
- «Ο καπετάν Βάρδας», Κα Κούλα, Νέα Υόρκη, 1919-1922 (Panhellenion 8017 B), παρούσα ηχογράφηση

Ο Θόδωρος Χατζηπανταζής (Θόδωρος Χατζηπανταζής - Λίλα Μαράκα, Αθηναϊκή Επιθεώρηση, Α' τόμος, Εκδοτική "Ερμής" ΕΠΕ, Αθήνα 1977, σελ. 98 σημ. 6) αναφερόμενος στη συγγραφή ειδικών τετράστιχων στην επιθεώρηση για τον χαιρετισμό της παρουσίας στο κοινό κάποιας εξέχουσας προσωπικότητας καταγράφει σχετική περίπτωση που αφορά τον καπετάν Βάρδα:

«Όταν ο καπετάν Βάρδας πήγε στην "Αναμπουμπούλα" [των Δ. Αγέλαστου - Φαιδρού, 28/5/1915, θέατρο "Πλέσσα" ("Αθήναιον") από τον θίασο Πλέσσα], ο θίασος χαιρέτησε από τη σκηνή την παρουσία του με το παρακάτω τετράστιχο:

"Στους πρώτους πάγκους κάθεται περήφανο λιοντάρι
του Όλυμπου σταυραετός της λεβεντιάς καμάρι
ο Καπετάνιος που έλαμψε σ' Ανατολή και Δύση
ο Βάρδας που με το σπαθί τη δόξα έχει κερδίσει"
("Αθήναι", 11 Ιούλη 1915)».

Το τραγούδι, ωστόσο, με εντελώς διαφορετικούς στίχους, κυκλοφόρησε σε παρτιτούρα και ηχογραφήθηκε προγενέστερα από την παρούσα, πατριωτικού περιεχομένου, εκδοχή του.

Συγκεκριμένα, από τον οίκο Σ. Χρηστίδου εκδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη παρτιτούρα με τίτλο «Ο μπεκρής», η οποία περιέχει ακριβώς το ίδιο μουσικό κείμενο με την παρτιτούρα «Στους λεβέντες της Μακεδονίας» και την παρούσα ηχογράφηση. Ως δημιουργοί του τραγουδιού αναγράφονται οι Νικόλαος Κόκκινος (μουσική) και Γ. Λαμπρυνίδης (ποίηση).

Αυτή η εκδοχή του τραγουδιού ηχογραφήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, πιθανώς γύρω στα 1907, για την Odeon, από τον Γ. Ψωμαθιανό (ή Ψωματιανό ή Ψαμαθιανό ή Ψαματιανό ή Ψαματιαλή ή Παντελωνά) με τον τίτλο «Μπεκρής». Σημειώνουμε ότι η ηχογράφηση, αν και καταγράφεται σε καταλόγους (βλ. εδώ), έχει μέχρι στιγμής βρεθεί μόνο σε test record (βλ. εδώ) και περαμένει άγνωστο αν κυκλοφόρησε σε δίσκο.

Επισημαίνουμε ότι έχει εντοπιστεί ένα ακόμα τραγούδι σε μουσική του Νικόλαου Κόκκινου το οποίο κυκλοφόρησε σε δύο εκδοχές, η μία εκ των οποίων με στίχους πατριωτικού περιεχομένου. Πρόκειται για τα τραγούδια «Στη νιότη μας» και «Εωθινόν 25ης Μαρτίου» (βλ. εδώ και εδώ).

Η παρούσα ηχογράφηση κυκλοφόρησε από τη δισκογραφική εταιρεία "Panhellenion Phonograph Record Co.", η οποία ιδρύθηκε στη Νέα Υόρκη τον Φεβρουάριο του 1919 από την τραγουδίστρια κα Κούλα (Κυριακούλα Αντωνοπούλου) και τον σύζυγό της, λαουτιέρη Ανδρέα Αντωνόπουλο.
Για περισσότερα σχετικά με την κα Κούλα και τη δισκογραφική εταιρεία Panhellenion βλ. το κείμενο του Steve K. Frangos "Madame Koula (circa 1880-1954)" στο Tina Bucuvalas (επιμ.), Greek music in America, University Press of Mississippi, 2019, το άρθρο του Αντώνη Μποσκοΐτη "Στα ίχνη της Κυρίας Κούλας: H ζωή και το έργο της πρώτης ρεμπέτισσας της Αμερικής", αναρτημένο στον ιστότοπο www.lifo.gr, και το άρθρο του Αριστομένη Καλυβιώτη "Κυρία Κούλα Καψάλη-Αντωνοπούλου: Από την Κωνσταντινούπολη καταγόταν η μεγάλη ελληνίδα τραγουδίστρια" (περ. "Λαϊκό τραγούδι", τεύχ. 25, Μάρτιος-Απρίλιος 2009), αναρτημένο στο ιστολόγιό του  https://kaliviotis.wordpress.com/