Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τα δίκτυα μέσα στα οποία συμμετέχουν οι ελληνόφωνες μουσικές, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς τους, είναι μεγαλειώδη. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».

Ένα από αυτά τα συναρπαστικά δίκτυα αφορά γαλλικά τραγούδια, τα οποία οικειοποιήθηκαν μεταξύ άλλων και Έλληνες μουσικοί. Η οικειοποίηση είναι διττή: αφορά αφενός τον στίχο ο οποίος πλέον είναι ελληνικός (συχνά, μάλιστα, δεν έχει καμία σχέση με τον πρωτότυπο), αλλά, αφετέρου, και τις πρακτικές εκτέλεσης: διαφορετικό οργανολόγιο, διαφορετικό τραγουδιστικό ύφος, συχνά διαφοροποιήσεις στις μελωδικές και ρυθμικές φόρμες, και στις αρμονίες. Οι Έλληνες μουσικοί προσαρμόζουν αυτό που ακούν στη δική τους συνθήκη, με βάση τις δικές τους δυνατότητες. Η γαλλική οικουμένη δανείζει τα chansons της, τα οποία κουβαλούν μια δυναμική παράδοση τραγουδοποιΐας και επιτέλεσης. Το Παρίσι, η Μονμάρτη και τα cabarets artistiques επηρεάζουν τις μουσικές του κόσμου. Η ατμόσφαιρα από το Chat Noir, το οποίο λειτούργησε από το 1881, φτάνει και στην ελληνική οικουμένη. Τέτοιου τύπου μουσικοί τόποι, τα περίφημα καφέ σαντάν, προκύπτουν στην Αθήνα αλλά και σε άλλα αστικά κέντρα του ελληνικού κράτους. Αυτά τα γαλλικά τραγούδια εξέβαλαν στον ελληνόφωνο κόσμο είτε διά της ευθείας οδού, είτε δια της τεθλασμένης, μέσω άλλων ρεπερτοριακών δικτύων. Σε κάθε περίπτωση, η διακίνηση μουσικών αποτελεί ήδη πραγματικότητα πριν τον 20ό αιώνα, με τις περιοδείες των θεατρικών και μουσικών παραστάσεων αλλά και με τα δίκτυα των μουσικών εκδοτικών οίκων. Η δισκογραφία όχι μόνο ενσωματώνεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά διαδραματίζει και καίριο ρόλο στον μετασχηματισμό του. Θα πρέπει, επίσης, να σημειωθεί πως σε ποικίλες περιπτώσεις, συχνά και λόγω της μεγάλης επιτυχίας που γνώρισαν τα τραγούδια διεθνώς, το δίκτυο που τελικά προκύπτει είναι εξαιρετικά σύνθετο και δεν αφορά μόνο τις ελληνο-γαλλικές σχέσεις. Τέλος, ουκ ολίγες φορές, συναντάμε τραγούδια των οποίων οι δημιουργοί γεννήθηκαν σε διαφορετικό τόπο, έδρασαν σε άλλον, και, εντέλει, συναντήθηκαν σε τρίτους τόπους και δημιούργησαν ένα νέο έργο, εμπνεόμενοι πολλές φορές από κάποιο προϋπάρχον. Αναμφισβήτητα, τέτοιου τύπου περιπτώσεις καταδεικνύουν την συνθετότητα όσον αφορά τα ζητήματα κυριότητας των έργων, αλλά και του προβλήματος εφαρμογής εθνικών προσήμων στις μουσικές δημιουργίες.

Η παρούσα ηχογράφηση περιλαμβάνει διασκευή με ελληνικούς στίχους του γαλλικού τραγουδιού "Ça c'est Paris", σε μουσική του Ισπανού συνθέτη José Padilla και στίχους των Jacques Charles και Lucien Boyer. Προέρχεται από την ομότιτλη γαλλική revue η οποία παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Moulin Rouge του Παρισιού στις 22 Δεκεμβρίου 1926. Το τραγούδι ερμήνευσε ζωντανά στη σκηνή του διάσημου καμπαρέ η Mlle Mistinguett (Jeanne Bourgeois).

Η παρτιτούρα εκδόθηκε το 1927 από τον οίκο F. Salabert (βλ. εδώ και εδώ).

Το τραγούδι σύντομα εξελίχθηκε σε παγκόσμιο hit και ηχογραφήθηκε αρκετές φορές στην ιστορική δισκογραφία με διάφορες μορφές και σε διάφορες περιοχές και γλώσσες. Ενδεικτικά:

– "Ça c'est Paris", Mistinguett, Παρίσι, Ιανουάριος 1927 (Odeon Ki. 1014 – 166010).
– "Ça c'est Paris", Jazz Fred Mélé del Moulin Rouge, Παρίσι, Ιανουάριος 1927 (Odeon Ki. 1025 – 182.022 a).
– "Ça c'est Paris", Tanz-Orchester Dajos Bela, Βερολίνο, 22 Φεβρουαρίου 1927 (Odeon Be 6083-2 – O-2120 (A 45405).
– "Paree (Ça c'est Paris)", Rio Grande Tango Band, Λονδίνο, 11 Μαρτίου 1927 (His Master's Voice Bb 10432-3 – B5251).
– "Paree", International Novelty Orchestra, Νέα Υόρκη, 2 Ιουνίου 1927 (Victor BVE-39207 – 20884).
– "Ça... c'est Paris", Gilda Mignonette, Νέα Υόρκη, 18 Οκτωβρίου 1927 (Brunswick E24786 – 58024-A).
– "Warszawa znów się bawi, Tadeusz Olsza z ork. i chórem teatru „Perskie Oko”, Βαρσοβία, 1927 (Syrena 623 - 11232).
– "'n Zoen die moet je mondeling doen", Willy Derby, Βερολίνο, 1927 (Parlophon 48882 – 46962 και Beka 46962).
– "Ça c'est Paris", Enzo Fusco, Ιταλία, 1928 (Fonotipia A-168045-A).

Η παρούσα ελληνική ηχογράφηση, η μοναδική του τραγουδιού στην ελληνική ιστορική δισκογραφία, επανακυκλοφόρησε από τον Odeon με τον τίτλο «Να το Παρί» (Odeon 423-2  – GA-1242/A 190069 a)

Η εμπορική παρτιτούρα του τραγουδιού εκδόθηκε στην Αθήνα το 1927 από τους Γαϊτάνο – Κωνσταντινίδη – Σταρρ (βλ. εδώ).

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης