Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το δίκτυο μέσα στο οποίο συμμετέχει το ελληνόφωνο αστικό λαϊκό τραγούδι, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς του, είναι μεγαλειώδες. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Κοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».

Ένα από αυτά τα συναρπαστικά δίκτυα αφορά γαλλικά τραγούδια, τα οποία οικειοποιήθηκαν μεταξύ άλλων και Έλληνες μουσικοί. Η οικειοποίηση είναι διττή: αφορά αφενός τον στίχο ο οποίος πλέον είναι ελληνικός (συχνά, μάλιστα, δεν έχει καμία σχέση με τον πρωτότυπο), αλλά, αφετέρου, και τις πρακτικές εκτέλεσης: διαφορετικό οργανολόγιο, διαφορετικό τραγουδιστικό ύφος, συχνά διαφοροποιήσεις στις μελωδικές και ρυθμικές φόρμες, και στις αρμονίες. Οι Έλληνες μουσικοί προσαρμόζουν αυτό που ακούν στη δική τους συνθήκη, με βάση τις δικές τους δυνατότητες. Η γαλλική οικουμένη δανείζει τα chansons της, τα οποία κουβαλούν μια δυναμική παράδοση τραγουδοποιΐας και επιτέλεσης. Το Παρίσι, η Μονμάρτη και τα cabarets artistiques επηρεάζουν τις μουσικές του κόσμου. Η ατμόσφαιρα από το Chat Noir, το οποίο λειτούργησε από το 1881, φτάνει και στην ελληνική οικουμένη. Τέτοιου τύπου μουσικοί τόποι, τα περίφημα καφέ σαντάν, προκύπτουν στην Αθήνα αλλά και σε άλλα αστικά κέντρα του ελληνικού κράτους. Αυτά τα γαλλικά τραγούδια εξέβαλαν στον ελληνόφωνο κόσμο είτε διά της ευθείας οδού, είτε δια της τεθλασμένης, μέσω άλλων ρεπερτοριακών δικτύων. Σε κάθε περίπτωση, η διακίνηση μουσικών αποτελεί ήδη πραγματικότητα πριν τον 20ό αιώνα, με τις περιοδείες των θεατρικών και μουσικών παραστάσεων αλλά και με τα δίκτυα των μουσικών εκδοτικών οίκων. Η δισκογραφία όχι μόνο ενσωματώνεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά διαδραματίζει και καίριο ρόλο στον μετασχηματισμό του.

Το συγκεκριμένο τραγούδι ηχογραφήθηκε αρχικά από την Σμυρναϊκή Εστουδιαντίνα του Βασίλη Σιδέρη, μεταξύ 15–18 Δεκεμβρίου του 1911 στη Σμύρνη, για την Gramophone. Την ευθύνη της ηχογράφησης είχε ο ηχολήπτης Arthur Clarke (για τις ελληνικές εστουδιαντίνες βλ. Ordoulidis, 2021a: 88–100 και Ordoulidis, 2021b).

Το τραγούδι ηχογραφήθηκε για δεύτερη φορά, περίπου το 1912 στην Κωνσταντινούπολη, από την Orfeon με την Ελληνική Εστουδιαντίνα.

Τους ελληνικούς στίχους του τραγουδιού, σύμφωνα με την παρτιτούρα που εκδόθηκε από τον οίκο Χρηστίδη στην Κωνσταντινούπολη με τίτλο «Καρολίνα - Καρολίνα (τα στενά φουστάνια)», υπογράφει ο Ν. Βλυσσίδης. Η παρτιτούρα κυκλοφόρησε και από τον οίκο Γ. Φέξη στην Αθήνα με τον ίδιο τίτλο.

Το τραγούδι αποτελεί ελληνική διασκευή του γαλλικού τραγουδιού "Caroline! Caroline!", σε μουσική του Vincent Scotto (1874–1952) και στίχους των Vincent Telly (1881–1957) και Ferdinand-Louis Bénech (1875–1925). Όπως αναφέρεται στην παρτιτούρα, το τραγούδησε ο Georgel (Georges Job), στο θέατρο Eldorado στο Παρίσι.

Ηχογραφήθηκε, με τον τίτλο "Caroline! Caroline!", σε κύλινδρο Edison (18123, Παρίσι, 1909) από τον Eugène Mansuelle, καθώς και σε δίσκους για τη Favorite (9767-0 - 1-7337, Παρίσι, 28 Σεπτεμβρίου 1909 α), την Gramophone (01269v - O232085, Παρίσι, 14 Δεκεμβρίου 1909) και την Odeon (337 - Α73254, Παρίσι, 1909-1910) από τον Paul Lack [Léopold Postieau] και άλλους (βλ. εδώ).

Διασώζεται Phonoscène (n° 675) του 1912 της Société des Etablissements L. Gaumont με τίτλο "Caroline!" (δες εδώ στο 1:40'') που περιλαμβάνει σκηνή με ζευγάρι ηθοποιών ή τραγουδιστών, αγνώστων στοιχείων, στην οποία ο άντρας ερμηνεύει το ομότιτλο τραγούδι.

Το αγγλικό τραγούδι με τίτλο "Angelina" συμπεριλήφθηκε, όπως προκύπτει τόσο από την ετικέτα της ηχογράφησης "Angelina" (Columbia-Rena 27070–1424, με τον Harry Fay), όσο και από την αγγλική παρτιτούρα (Λονδίνο, 1909, εκδόσεις Metzler & Co.), στην αναθεωρημένη εκδοχή της μουσικής κωμωδίας "Our Miss Gibbs", που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Gaiety Theatre του Λονδίνου, στις 23 Ιανουαρίου του 1909.

Το 1910, και πάλι με τον τίτλο "Angelina", ηχογραφήθηκε από την Gramophone Monarch Record (στον δίσκο μονής όψης με αριθμό 02253), με ερμηνευτή τον George Grossmith Junior, ο οποίος συμμετείχε στις παραστάσεις της "Our Miss Gibbs" στο Gaiety Theatre του Λονδίνου.

Οργανική εκδοχή του τραγουδιού κυκλοφόρησε το 1911 με τίτλο "Angelina (Caroline! Caroline!)" στον δίσκο Zonophone 5772.

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης