Από την αρχαιότητα, η μουσική καταγραφή αποτέλεσε τον καθαυτό τρόπο οπτικής αναπαράστασης του ηχητικού φαινομένου, άλλοτε με λεπτομέρεια και άλλοτε υπό την μορφή οδηγού. Διαχρονικά, η οπτική αποτύπωση της μουσικής υπήρξε ο μοναδικός τρόπος για την αποθήκευση και την διατήρησή της στο χρόνο, αλλά και το αποκλειστικό μέσο για την αναπαραγωγή της. Σε κάθε περίπτωση, η οπτική μεταφορά θα πρέπει να λογιστεί ως επικουρικό εργαλείο, καθώς η προφορική διάδοση και η αποθήκευση στην μνήμη των καλλιτεχνών αποτέλεσαν τις πλέον διαχρονικές τεχνικές για την διάχυση της μουσικής μέσα στον χρόνο και τον χώρο. Κατά την επονομαζόμενη σήμερα «κλασική» μουσική περίοδο της Ευρώπης, με τα ισχυρότατα κέντρα παραγωγής της, όπως οι σημερινές Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, και ειδικά στην πορεία της προς τον Ρομαντισμό, η μουσική καταγραφή, η παρτιτούρα, λογίστηκε από ορισμένους συνθέτες ως η καθαυτή ενσάρκωση του έργου τους.

Όπως είναι λογικό, στον νεωτερικό καπιταλιστικό κόσμο, η μουσική καταγραφή, ως το βασικό εργαλείο υποστασιοποίησης της μουσικής, ενέταξε υπό την σκέπη της και ρεπερτόρια τα οποία δεν συνδέθηκαν, δεν διαδόθηκαν και δεν λειτούργησαν με βάση την καταγραφή τους. Αυτό πρόσφερε στα κέντρα πώλησης μουσικών προϊόντων ένα πρόσθετο εργαλείο για την επέκταση του δικτύου δράσης τους: οι μη-λόγιες μουσικές απέκτησαν έναν πρόσφορο τρόπο διακίνησής τους, ενισχύοντας την δημοφιλία τους, ακόμη και σε τόπους πολύ μακρινούς από αυτούς της αρχικής τους δημιουργίας. Στα τέλη του 19ου αιώνα, όμως, το φαινόμενο της ηχογράφησης και αναπαραγωγής του ήχου ήρθε να αναδιατάξει τις σχέσεις, και να αποδιοργανώσει το status quo των εκδοτικών οίκων, διεκδικώντας κομμάτι της αγοράς, προσφέροντας ένα προϊόν εξαιρετικά πιο ολοκληρωμένο και άμεσο. Οι εκδοτικοί οίκοι προσπάθησαν μεν να αντιδράσουν με νομικά μέτρα, κατέστην όμως αδύνατη η ανακοπή της δυναμικής του νέου φαινομένου: η επικράτηση της εμπορικής δισκογραφίας είναι πλέον γεγονός, στο μεγαλύτερο κομμάτι του 20ού αιώνα.

Όσον αφορά τις μη-λόγιες μουσικές, οι εμπορικές έντυπες παρτιτούρες αποτελούν εκδόσεις των μουσικών κειμένων τραγουδιών ή ορχηστρικών κομματιών (για την εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα βλ. Lerch-Kalavrytinos, 2003: 4-5). Για τις ανάγκες των παρτιτουρών τα τραγούδια διασκευάζονταν κυρίως (αλλά όχι μόνο) για πιάνο ή για πιάνο και φωνή, σε γενικές γραμμές χωρίς σύνθετα εκτελεστικά ζητούμενα. Οι πολυοργανικές ή οι τεχνικά απαιτητικές ενορχηστρώσεις αποφεύγονταν συστηματικά. Κάτω από τις νότες της μελωδικής ανάπτυξης των τραγουδιστικών μερών τυπώνονταν οι στίχοι και, ενίοτε, και μεταφράσεις τους σε άλλες γλώσσες. Ως επί το πλείστον, οι παρτιτούρες είναι δίφυλλες ή τετράφυλλες και συνοδεύονται από το φιλοτεχνημένο με σχετική θεματολογία εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο.

Η εν λόγω εξασέλιδη παρτιτούρα, από την οποία λείπουν η τρίτη και τέταρτη σελίδα, περιλαμβάνει τη «Δυωδία Ζαμπέττας & Πιου-Πιου», από την επιθεώρηση «Παναθήναια του 1911» σε κείμενο - στίχους των Μπάμπη Άννινου και Γιώργου Τσοκόπουλου και μουσική του Θεόφραστου Σακελλαρίδη. Συγκεκριμένα, προέρχεται από την Α' Πράξη, Σκηνή ΙΑ' και στις παραστάσεις της επιθεώρησης το τραγούδησαν η Ροζαλία Νίκα, στο ρόλο της υπηρέτριας Ζαμπέττας, και η Ανθή Μηλιάδου, στο ρόλο του Γάλλου στρατιώτη, που ήταν η ορντινάτσα του στρατητού Εντού, αρχηγού της γαλλικής στρατιωτικής αποστολής στην Ελλάδα (βλ. Χατζηπανταζής - Μαράκα, 1977, 3: 297-298). Η επιθεώρηση έκανε πρεμιέρα στις 23 Ιουνίου 1911 στο θέατρο «Νέα Σκηνή» από τον θίασο Νίκα - Φυρστ - Λεπενιώτη. Σημειώνουμε ότι όπως προκύπτει από την ομότιτλη παρτιτούρα που εξέδωσε ο οίκος «Μουσική», το τραγούδι συμπεριλήφθηκε και στην επιθεώρηση «Παναθήναια του 1912», σε κείμενο στίχους των προαναφερθέντων δημιουργών. Η επιθεώρηση παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 22 Ιουνίου 1912 στο θέατρο «Ολύμπια» από τον θίασο Νίκα - Φυρστ - Λεπενιώτη.

Το μονόχρωμο εξώφυλλο φιλοτεχνείται από σκίτσο του Αντώνη Βώττη το οποίο φέρει τα αρχικά του και απεικονίζει γυναίκα να παίζει πιάνο, καθώς και φωτογραφία της ηθοποιού και πρωταγωνίστριας της επιθεώρησης Ροζαλίας Νίκα. Αναγράφεται ο τίτλος της επιθεώρησης, τα ονόματα των κειμενογράφων και του μουσικού διασκευαστή και οι εκδότες. Αναγράφονται επίσης οκτώ τίτλοι των τραγουδιών που προέρχονται από τη συγκεκριμένη επιθεώρηση. Ο τίτλος «Διωδία Ζαμπέττας Πιου-Πιου» που αφορά την εν λόγω παρτιτούρα είναι υπογραμμισμένος. Αυτή η τακτική ήταν συνηθισμένη σε παρόμοιες περιπτώσεις. Η δημιουργία ενός και μόνο εξωφύλλου για περισσότερα από ένα τραγούδια μείωνε σημαντικά το κόστος της παραγωγής των παρτιτουρών.

Πρόκειται για παρτιτούρα με σύστημα τριών πενταγράμμων (δύο για το πιάνο και ένα για το τραγούδι). Στο κάτω μέρος των σελίδων του μουσικού κειμένου αναγράφεται «Α. [Άγγελος] Τάντης» και ο κωδικός «Μ. 73 Ε.».

Στο ασπρόμαυρο οπισθόφυλλο περιλαμβάνεται διαφημιστική καταχώρηση του Μουσικού Οίκου Κ. Μυστακίδου - Θ. Ευσταθιάδου και οι στίχοι της δεύτερης στροφής του τραγουδιού.

Για ολόκληρη την παρτιτούρα βλέπε εδώ.

Το τραγούδι αποτελεί διασκευή του Θεόφραστου Σακελλαρίδη με ελληνικούς στίχους των Μ. Άννινου και Γ. Τσοκόπουλου του Νo. 10. Duett των Daisy - Hans "Paragraph Eins", γνωστό και ως "Wir tanzen Ringelreih'n". Προέρχεται από τη δεύτερη πράξη της τρίπρακτης αυστριακής οπερέτας "Die Dollarprinzessin" (Δολαριούχος πριγκίπισσα), σε μουσική του συνθέτη Leo Fall (Olmütz, Moravia, Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, σημερινό Olomouc, Τσεχία, 2 Φεβρουαρίου 1873 - Βιέννη, Αυστρία, 16 Σεπτεμβρίου 1925) και γερμανικό λιμπρέτο των Alfred Maria Willner (Βιέννη, Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, 11 Ιουλίου 1859 - Βιέννη, Αυστρία, 27 Οκτωβρίου 1929) και Fritz Grünbaum (Brünn, Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία [σήμερα Τσεχία], 7 Απριλίου 1880 - KZ Dachau, ελ.: Στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου, 14 Ιανουαρίου 1941). Η οπερέτα έκανε πρεμιέρα στο Theater an der Wien στις 2 Νοεμβρίου 1907.

Το τραγούδι, σε νεότερη εκτέλεση (βλ. εδώ από το 13′ 52″ έως το 17′ 15″), συμπεριλήφθηκε στο επεισόδιο «Η ανόρθωση» της τηλεοπτικής σειράς δραματοποιημένων ντοκιμαντέρ «Ιστορία γραμμένη με νότες», σε σενάριο του καθηγητή θεατρολογίας Θόδωρου Χατζηπανταζή, σκηνοθεσία του Γιώργου Μ. Δάμπαση και μουσική επιμέλεια του Τάκη Αθηναίου. Η σειρά, παραγωγή της ΕΡΤ ΑΕ, προβλήθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό ΕΤ-1 της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης το 1983. Στο ίδιο επεισόδιο συμπεριλαμβάνεται ένα ακόμα τραγούδι από τα «Παναθήναια του 1911», το «Άσμα Ζαμπέττας» (βλ. εδώ από το 12′ 52″ έως το 13′ 50″).

Σχολιάζοντας τις γαλλικές λέξεις εγκαλιτέ, λιμπερτέ και φρατερνιτέ, που περιλαμβάνονται στους στίχους του τραγουδιού, αναφέρει ο Θ. Χατζηαπανταζής (βλ. Χατζηπανταζής - Μαράκα, 1977, 3: 298): «Στο ερωτικό τραγουδάκι της Ζαμπέττας και του Πιου Πιου το σατιρικό εύρημα στηρίζεται στη χρησιμοποίηση του συνθήματος της γαλλικής επανάστασης Ελευθερία. Ισότητα, Αδελφοσύνη, που συμβολίζει ακόμα τη Γαλλική Δημοκρατία».

Το Νo. 10. Duett των Daisy - Hans καταγράφεται και στην ελληνόφωνη δισκογραφία, σκιαγραφώντας με χαρακτηριστικό τρόπο τη διαλεκτική, πολυεπίπεδη σχέση μεταξύ των διαφόρων «εθνικών» ρεπερτορίων, αντικείμενο της εν εξελίξει έρευνας «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».

Για περισσότερα σχετικά με την οπερέτα, το τραγούδι και τις ηχογραφήσεις του στο ελληνόφωνο ρεπερτόριο βλέπε εδώ.

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης