Στις αρχές του 20ού αιώνα τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το δίκτυο μέσα στο οποίο συμμετέχει το ελληνόφωνο αστικό λαϊκό τραγούδι, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς του, είναι μεγαλειώδες. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Κοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».

Το tango αποτελεί ένα από τα βασικά μουσικά στοιχεία της εθνικής ταυτότητας της μοντέρνας Αργεντινής. Γεννιέται στο περιθωριοποιημένο περιβάλλον του λιμανιού του Μπουένος Άιρες, αλλά σύντομα κατακτά την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όπου το μεταφέρουν περιοδεύοντες Αργεντίνοι μουσικοί και χορευτές κατά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα. Η αποδοχή του από τις ανώτερες και μεσαίες τάξεις οφείλεται στον μετασχηματισμό του από μια πολυπολιτισμική μουσική έκφραση του υποκόσμου, σε μια μουσικοχορευτική για τους λευκούς, και στην θεματολογική του κάθαρση από τις απροκάλυπτα αισθησιακές του καταβολές. Οι πρωτογενώς περιθωριακοί τύποι και η προκλητική τους οριακότητα αντικαθίσταται από γραφικούς χαρακτήρες που εμφορούνται από ασίγαστα, πλην όμως στιλιζαρισμένα ερωτικά πάθη. Προκύπτει έτσι ένα «τιθασευμένο» μουσικό είδος που ανακαλεί μια ρομαντική Αργεντινή. Το ταγκό κατακλύζει τα παρισινά καμπαρέ, και η αρχικά στοχευμένη δημοφιλία του σύντομα εξελίσσεται σε πλατιά απήχηση. Δισκογραφικές εταιρείες, συνθέτες και ορχήστρες το διαχειρίζονται ως αναπόσπαστο στοιχείο της δραστηριότητάς τους. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και στις αρχές της δεκαετίας του 1930 η Ελλάδα ενδίδει στην «ταγκομανία». Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου το ταγκό έχει κεντρική θέση στο ρεπερτόριο του ελαφρού τραγουδιού και εμπλουτίζει τους δισκογραφικούς καταλόγους με εκατοντάδες πρωτότυπες συνθέσεις, που συμπληρώνουν τις συστηματικές διασκευές δημοφιλών κομματιών, ευρωπαϊκής κυρίως προέλευσης, που ντύνονται με ελληνικούς στίχους.

Η παρούσα ηχογράφηση περιλαμβάνει διασκευή με ελληνικούς στίχους του tango "Julián" σε μουσική του Αργεντινού συνθέτη, βιολιστή και επικεφαλής ορχήστρας Edgardo Donato (Μπουένος Άιρες, 14 Απριλίου 1897 – 15 Φεβρουαρίου 1963) και στίχους του Ουρουγουανού José Louis Panizza (Ουρουγουάη, 22 Σεπτεμβρίου 1890 – 23 Ιανουαρίου 1927).

Το tango "Julián" καταγράφεται είτε σε ορχηστρική μορφή είτε σε μορφή τραγουδιού στις ιστορικές δισκογραφίες αρκετών χωρών. Ενδεικτικά:

– "Julián", Orquesta Típica Fresedo, Μπουένος Άιρες, 14 Δεκεμβρίου 1923 (Victor BA-477 – 77446-A)
– "Julián", Rosita Quiroga, Μπουένος Άιρες, 1924 (Victor BA-518 – 79502-A)
– "Julián", Pedro Laurenz – Pedro Maffia, Μπουένος Άιρες, 25 Ιουνίου 1925 (Brunswick ΒΑ-621 – 79566-Α)
– "Julián", Jazz Band sul Americano Romeu Silva, Ρίο ντε Τζανέιρο, 1925 (Odeon R 122837)
– "Julián", Juan Pulido, Νέα Υόρκη, 1925 (Columbia 93982 – 2274-X)
– "Julián", Varaldi Tango Band, Λονδίνο, 26 Οκτωβρίου 1925 (His Master's Voice Bb 6872-2 – B2135)
– "Julián", Marek Weber and his Adlon Orchestra, Βερολίνο, 1926 (Brunswick 233bf – 57000-B)
– "Julian", Orchestra "Blue Star" del Cova, Μιλάνο, 1926 (La Fonotecnica A. 2087)
– "Julián", Victor Silvester's String for Dancing, Ηνωμένο Βασίλειο, 1947 (Columbia CA 18890 – FB-3076)
– "Julián", Edgardo Donato e sua Orquesta Típica, Μπουένος Άιρες, 1950 (Pampa MAI 130 – 20.011-B)

Έρευνα και κείμενο: Γιώργος Ευαγγέλου, Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης