Serenade de Toselli

PDF cannot be displayed, please update.

Από την αρχαιότητα, η μουσική καταγραφή αποτέλεσε τον καθαυτό τρόπο οπτικής αναπαράστασης του ηχητικού φαινομένου, άλλοτε με λεπτομέρεια και άλλοτε υπό την μορφή οδηγού. Διαχρονικά, η οπτική αποτύπωση της μουσικής υπήρξε ο μοναδικός τρόπος για την αποθήκευση και την διατήρησή της στο χρόνο, αλλά και το αποκλειστικό μέσο για την αναπαραγωγή της. Σε κάθε περίπτωση, η οπτική μεταφορά θα πρέπει να λογιστεί ως επικουρικό εργαλείο, καθώς η προφορική διάδοση και η αποθήκευση στην μνήμη των καλλιτεχνών αποτέλεσαν τις πλέον διαχρονικές τεχνικές για την διάχυση της μουσικής μέσα στον χρόνο και τον χώρο. Κατά την επονομαζόμενη σήμερα «κλασική» μουσική περίοδο της Ευρώπης, με τα ισχυρότατα κέντρα παραγωγής της, όπως οι σημερινές Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, και ειδικά στην πορεία της προς τον Ρομαντισμό, η μουσική καταγραφή, η παρτιτούρα, λογίστηκε από ορισμένους συνθέτες ως η καθαυτή ενσάρκωση του έργου τους.

Όπως είναι λογικό, στον νεωτερικό καπιταλιστικό κόσμο, η μουσική καταγραφή, ως το βασικό εργαλείο υποστασιοποίησης της μουσικής, ενέταξε υπό την σκέπη της και ρεπερτόρια τα οποία δεν συνδέθηκαν, δεν διαδόθηκαν και δεν λειτούργησαν με βάση την καταγραφή τους. Αυτό πρόσφερε στα κέντρα πώλησης μουσικών προϊόντων ένα πρόσθετο εργαλείο για την επέκταση του δικτύου δράσης τους: οι μη-λόγιες μουσικές απέκτησαν έναν πρόσφορο τρόπο διακίνησής τους, ενισχύοντας την δημοφιλία τους, ακόμη και σε τόπους πολύ μακρινούς από αυτούς της αρχικής τους δημιουργίας. Στα τέλη του 19ου αιώνα, όμως, το φαινόμενο της ηχογράφησης και αναπαραγωγής του ήχου ήρθε να αναδιατάξει τις σχέσεις, και να αποδιοργανώσει το status quo των εκδοτικών οίκων, διεκδικώντας κομμάτι της αγοράς, προσφέροντας ένα προϊόν εξαιρετικά πιο ολοκληρωμένο και άμεσο. Οι εκδοτικοί οίκοι προσπάθησαν μεν να αντιδράσουν με νομικά μέτρα, κατέστην όμως αδύνατη η ανακοπή της δυναμικής του νέου φαινομένου: η επικράτηση της εμπορικής δισκογραφίας είναι πλέον γεγονός, στο μεγαλύτερο κομμάτι του 20ού αιώνα.

Όσον αφορά τις μη-λόγιες μουσικές, οι εμπορικές έντυπες παρτιτούρες αποτελούν εκδόσεις των μουσικών κειμένων τραγουδιών ή ορχηστρικών κομματιών (για την εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα βλ. Lerch-Kalavrytinos, 2003: 4-5). Για τις ανάγκες των παρτιτουρών τα τραγούδια διασκευάζονταν κυρίως (αλλά όχι μόνο) για πιάνο ή για πιάνο και φωνή, σε γενικές γραμμές χωρίς σύνθετα εκτελεστικά ζητούμενα. Οι πολυοργανικές ή οι τεχνικά απαιτητικές ενορχηστρώσεις αποφεύγονταν συστηματικά. Κάτω από τις νότες της μελωδικής ανάπτυξης των τραγουδιστικών μερών τυπώνονταν οι στίχοι και, ενίοτε, και μεταφράσεις τους σε άλλες γλώσσες. Ως επί το πλείστον, οι παρτιτούρες είναι δίφυλλες ή τετράφυλλες και συνοδεύονται από το φιλοτεχνημένο με σχετική θεματολογία εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο.

Η εν λόγω τετρασέλιδη παρτιτούρα περιέχει τρίγλωσση διασκευή με στίχους στα ελληνικά, γαλλικά και ιταλικά της "Serenata Op. 6" για βιολί και πιάνο του Ιταλού συνθέτη και πιανίστα Enrico Toselli (Φλωρεντία 1883 - Φλωρεντία 1926). Εκδόθηκε για πρώτη φορά σε παρτιτούρα το 1901 στη Φλωρεντία από τις Edizioni Al Mondo Musicale. Αργότερα αρκετοί στιχουργοί πρόσθεσαν στίχους. Τους ελληνικούς στίχους έγραψε ο Ξενοφών Αστεριάδης.

Στο ασπρόμαυρο εξώφυλλο αναγράφεται ο τίτλος στη γαλλική γλώσσα, ο χαρακτηρισμός "Célèbre" (Περίφημη), το όνομα του συνθέτη, οι τρεις διαφορετικές εκδόσεις του έργου, με υπογραμμισμένη την παρούσα «Διά τραγούδι και πιάνο» και ο εκδότης. Επίσης, υπάρχει αναφορά στη γαλλική γλώσσα για την άδεια δημοσίευσης της παρτιτούρας από τον γαλλικό εκδοτικό οίκου Delrieu Frères Editeurs Propriétaires, Nice προς τον Έλληνα εκδότη.

Το μουσικό κείμενο (σελ. 2-4) αποτελείται από σύστημα τριών πενταγράμμων (δύο για πιάνο και ένα για φωνή) και συνοδεύεται από τους στίχους σε τρεις γλώσσες (ελληνικά, γαλλικά, ιταλικά).

Για τις ηχογραφήσεις του τραγουδιού στην ελληνόφωνη δισκογραφία βλέπε εδώ.

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Ελληνικοί στίχοι: Αστεριάδης Ξενοφών Π.
Γαλλικοί στίχοι: D' Amor Pierre
Ιταλικοί στίχοι: Silvestri Alfredo
Τόπος έκδοσης:
Αθήνα
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά - Γαλλικά - Ιταλικά
Πρώτες λέξεις:
Ελληνικοί στίχοι: Μες στη σκοτεινιά που η νύχτ' απλώνει
Γαλλικοί στίχοι: Viens, le soir descend
Ιταλικοί στίχοι: Come un sogno d'or
Εκδότης:
Μουσικός Εκδοτικός Οίκος Γαϊτάνου, Στοά Αρσακείου 10, Αθήνα
Κωδικός έκδοσης:
Μ. 161 Γ.
Πρωτότυπα δικαιώματα:
Delrieu Frères Editeurs Propriétaires, Nice
Για την Ελλάδα: Εκδόσεις Στέφανου Γαϊτάνου
Φυσική περιγραφή:
Χαρτί, 32 x 24,1 εκ., 4 σελίδες, καλή κατάσταση
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
202409021113
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Serenade de Toselli", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=11408
Στίχοι:
(Ελληνικοί στίχοι)
Μες στη σκοτεινιά που η νύχτ' απλώνει
της καρδιάς οι πόνοι
γλυκιά σ' εσέ βρίσκουν παρηγοριά

Πόθους μυστικούς γύρω μας σκορπούνε,
όλα μας μεθούνε
ξυπνούν μέσ' στην καρδιά κρυφούς παλμούς

Η ματιά σου σαν γελά
λες κι ο ουρανός μιλά. Αχ!
Έλα ν' ακούσεις πώς για σε η καρδιά κτυπά
γιατί σ' αγαπά
Έλα οι δυο μαζί σε μια πνοή
την ευτυχία να νιώσουμε μαζί,
Έλα να σου πω πως σ' αγαπώ.

Η μέρα αργοσβήνει,
στιγμές σκορπά η νύχτα ηδονικές
πολύ γλυκές

(Ιταλικοί στίχοι)
Come un sogno d'or
scolpito è nel core
Il ricordo ancor
di quell'amore che non esiste più!

Fu la sua vision
qual dolce sorriso
che più lieta fa
col suo brillar, la nostra gioventù

Ma fu molto breve in me
la dolcezza di quel ben
svanì quell bel sogno d'or
lasciando in me il dolor!

Cupo è l'avvenir
sempre più tristi i dì
la gioventù passata sarà
rimpianto mi resta sol,

Sì rimpianto amaro e duol' nel cuor!
Oh raggio di sole,
sul mio cammino ahimè,
non brilli più! Mai più, mai più!

(Γαλλικοί στίχοι)
Viens, le soir descend
Et l'heure est charmeuse
Viens, toi si frileuse
La nuit déjà comme un manteau s'étend.
Viens, tout est si doux,
si plein des promesses
On sent la caresse
Des mots d'amour qu'on écoute à genoux
Un sourire en tes grands yeux
Me révèle un coin des cieux
Reviens apaiser
Mon cœur battant à se briser.
Je t'aime à jamais
Sans crainte des regrets
Que le bonheur berce infiniment
Par son fol enchantement,
Le cher émoi de ton cœur aimant.

Le jour agonise,
L'heure est exquise,
Enivrons-nous d'amour
Toujours, toujours!

PDF cannot be displayed, please update.

Από την αρχαιότητα, η μουσική καταγραφή αποτέλεσε τον καθαυτό τρόπο οπτικής αναπαράστασης του ηχητικού φαινομένου, άλλοτε με λεπτομέρεια και άλλοτε υπό την μορφή οδηγού. Διαχρονικά, η οπτική αποτύπωση της μουσικής υπήρξε ο μοναδικός τρόπος για την αποθήκευση και την διατήρησή της στο χρόνο, αλλά και το αποκλειστικό μέσο για την αναπαραγωγή της. Σε κάθε περίπτωση, η οπτική μεταφορά θα πρέπει να λογιστεί ως επικουρικό εργαλείο, καθώς η προφορική διάδοση και η αποθήκευση στην μνήμη των καλλιτεχνών αποτέλεσαν τις πλέον διαχρονικές τεχνικές για την διάχυση της μουσικής μέσα στον χρόνο και τον χώρο. Κατά την επονομαζόμενη σήμερα «κλασική» μουσική περίοδο της Ευρώπης, με τα ισχυρότατα κέντρα παραγωγής της, όπως οι σημερινές Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, και ειδικά στην πορεία της προς τον Ρομαντισμό, η μουσική καταγραφή, η παρτιτούρα, λογίστηκε από ορισμένους συνθέτες ως η καθαυτή ενσάρκωση του έργου τους.

Όπως είναι λογικό, στον νεωτερικό καπιταλιστικό κόσμο, η μουσική καταγραφή, ως το βασικό εργαλείο υποστασιοποίησης της μουσικής, ενέταξε υπό την σκέπη της και ρεπερτόρια τα οποία δεν συνδέθηκαν, δεν διαδόθηκαν και δεν λειτούργησαν με βάση την καταγραφή τους. Αυτό πρόσφερε στα κέντρα πώλησης μουσικών προϊόντων ένα πρόσθετο εργαλείο για την επέκταση του δικτύου δράσης τους: οι μη-λόγιες μουσικές απέκτησαν έναν πρόσφορο τρόπο διακίνησής τους, ενισχύοντας την δημοφιλία τους, ακόμη και σε τόπους πολύ μακρινούς από αυτούς της αρχικής τους δημιουργίας. Στα τέλη του 19ου αιώνα, όμως, το φαινόμενο της ηχογράφησης και αναπαραγωγής του ήχου ήρθε να αναδιατάξει τις σχέσεις, και να αποδιοργανώσει το status quo των εκδοτικών οίκων, διεκδικώντας κομμάτι της αγοράς, προσφέροντας ένα προϊόν εξαιρετικά πιο ολοκληρωμένο και άμεσο. Οι εκδοτικοί οίκοι προσπάθησαν μεν να αντιδράσουν με νομικά μέτρα, κατέστην όμως αδύνατη η ανακοπή της δυναμικής του νέου φαινομένου: η επικράτηση της εμπορικής δισκογραφίας είναι πλέον γεγονός, στο μεγαλύτερο κομμάτι του 20ού αιώνα.

Όσον αφορά τις μη-λόγιες μουσικές, οι εμπορικές έντυπες παρτιτούρες αποτελούν εκδόσεις των μουσικών κειμένων τραγουδιών ή ορχηστρικών κομματιών (για την εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα βλ. Lerch-Kalavrytinos, 2003: 4-5). Για τις ανάγκες των παρτιτουρών τα τραγούδια διασκευάζονταν κυρίως (αλλά όχι μόνο) για πιάνο ή για πιάνο και φωνή, σε γενικές γραμμές χωρίς σύνθετα εκτελεστικά ζητούμενα. Οι πολυοργανικές ή οι τεχνικά απαιτητικές ενορχηστρώσεις αποφεύγονταν συστηματικά. Κάτω από τις νότες της μελωδικής ανάπτυξης των τραγουδιστικών μερών τυπώνονταν οι στίχοι και, ενίοτε, και μεταφράσεις τους σε άλλες γλώσσες. Ως επί το πλείστον, οι παρτιτούρες είναι δίφυλλες ή τετράφυλλες και συνοδεύονται από το φιλοτεχνημένο με σχετική θεματολογία εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο.

Η εν λόγω τετρασέλιδη παρτιτούρα περιέχει τρίγλωσση διασκευή με στίχους στα ελληνικά, γαλλικά και ιταλικά της "Serenata Op. 6" για βιολί και πιάνο του Ιταλού συνθέτη και πιανίστα Enrico Toselli (Φλωρεντία 1883 - Φλωρεντία 1926). Εκδόθηκε για πρώτη φορά σε παρτιτούρα το 1901 στη Φλωρεντία από τις Edizioni Al Mondo Musicale. Αργότερα αρκετοί στιχουργοί πρόσθεσαν στίχους. Τους ελληνικούς στίχους έγραψε ο Ξενοφών Αστεριάδης.

Στο ασπρόμαυρο εξώφυλλο αναγράφεται ο τίτλος στη γαλλική γλώσσα, ο χαρακτηρισμός "Célèbre" (Περίφημη), το όνομα του συνθέτη, οι τρεις διαφορετικές εκδόσεις του έργου, με υπογραμμισμένη την παρούσα «Διά τραγούδι και πιάνο» και ο εκδότης. Επίσης, υπάρχει αναφορά στη γαλλική γλώσσα για την άδεια δημοσίευσης της παρτιτούρας από τον γαλλικό εκδοτικό οίκου Delrieu Frères Editeurs Propriétaires, Nice προς τον Έλληνα εκδότη.

Το μουσικό κείμενο (σελ. 2-4) αποτελείται από σύστημα τριών πενταγράμμων (δύο για πιάνο και ένα για φωνή) και συνοδεύεται από τους στίχους σε τρεις γλώσσες (ελληνικά, γαλλικά, ιταλικά).

Για τις ηχογραφήσεις του τραγουδιού στην ελληνόφωνη δισκογραφία βλέπε εδώ.

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Ελληνικοί στίχοι: Αστεριάδης Ξενοφών Π.
Γαλλικοί στίχοι: D' Amor Pierre
Ιταλικοί στίχοι: Silvestri Alfredo
Τόπος έκδοσης:
Αθήνα
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά - Γαλλικά - Ιταλικά
Πρώτες λέξεις:
Ελληνικοί στίχοι: Μες στη σκοτεινιά που η νύχτ' απλώνει
Γαλλικοί στίχοι: Viens, le soir descend
Ιταλικοί στίχοι: Come un sogno d'or
Εκδότης:
Μουσικός Εκδοτικός Οίκος Γαϊτάνου, Στοά Αρσακείου 10, Αθήνα
Κωδικός έκδοσης:
Μ. 161 Γ.
Πρωτότυπα δικαιώματα:
Delrieu Frères Editeurs Propriétaires, Nice
Για την Ελλάδα: Εκδόσεις Στέφανου Γαϊτάνου
Φυσική περιγραφή:
Χαρτί, 32 x 24,1 εκ., 4 σελίδες, καλή κατάσταση
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
202409021113
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Serenade de Toselli", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=11408
Στίχοι:
(Ελληνικοί στίχοι)
Μες στη σκοτεινιά που η νύχτ' απλώνει
της καρδιάς οι πόνοι
γλυκιά σ' εσέ βρίσκουν παρηγοριά

Πόθους μυστικούς γύρω μας σκορπούνε,
όλα μας μεθούνε
ξυπνούν μέσ' στην καρδιά κρυφούς παλμούς

Η ματιά σου σαν γελά
λες κι ο ουρανός μιλά. Αχ!
Έλα ν' ακούσεις πώς για σε η καρδιά κτυπά
γιατί σ' αγαπά
Έλα οι δυο μαζί σε μια πνοή
την ευτυχία να νιώσουμε μαζί,
Έλα να σου πω πως σ' αγαπώ.

Η μέρα αργοσβήνει,
στιγμές σκορπά η νύχτα ηδονικές
πολύ γλυκές

(Ιταλικοί στίχοι)
Come un sogno d'or
scolpito è nel core
Il ricordo ancor
di quell'amore che non esiste più!

Fu la sua vision
qual dolce sorriso
che più lieta fa
col suo brillar, la nostra gioventù

Ma fu molto breve in me
la dolcezza di quel ben
svanì quell bel sogno d'or
lasciando in me il dolor!

Cupo è l'avvenir
sempre più tristi i dì
la gioventù passata sarà
rimpianto mi resta sol,

Sì rimpianto amaro e duol' nel cuor!
Oh raggio di sole,
sul mio cammino ahimè,
non brilli più! Mai più, mai più!

(Γαλλικοί στίχοι)
Viens, le soir descend
Et l'heure est charmeuse
Viens, toi si frileuse
La nuit déjà comme un manteau s'étend.
Viens, tout est si doux,
si plein des promesses
On sent la caresse
Des mots d'amour qu'on écoute à genoux
Un sourire en tes grands yeux
Me révèle un coin des cieux
Reviens apaiser
Mon cœur battant à se briser.
Je t'aime à jamais
Sans crainte des regrets
Que le bonheur berce infiniment
Par son fol enchantement,
Le cher émoi de ton cœur aimant.

Le jour agonise,
L'heure est exquise,
Enivrons-nous d'amour
Toujours, toujours!

Σχετικά τεκμήρια

Δείτε επίσης