Η Έλλη

Το τραγούδι αναφέρεται σε συγκεκριμένο πρόσωπο, την Έλλη (Ελένη) Περιβόλα, το γένος Τενεκίδου, και σε πραγματικά περιστατικά που συνέβησαν στα Βουρλά της Ιωνίας στις αρχές 20ού αιώνα. Σύμφωνα με την επιστολή της εγγονής της ηρωίδας του τραγουδιού, Ελένης Περιβόλα Πιπίνη, η Έλλη για να αντιμετωπίσει την άδικη συμπεριφορά των συγγενών του άντρα της, Γιάννη Περιβόλα, προς την ίδια και τα έξι τους παιδιά, κατά το διάστημα της απουσίας του λόγω εκπλήρωσης των στρατιωτικών του υποχρεώσεων, υπέβαλε σχετική καταγγελία στο δικαστήριο, το οποίο τη δικαίωσε. Οι συγγενείς του άντρα της αντέδρασαν έντονα, κατηγορώντας την ότι είχε συνάψει ερωτική σχέση με τον Τούρκο δικαστή με σκοπό να επηρεάσει τη δικαστική απόφαση, και η κατάληξη ήταν ο χωρισμός του ζευγαριού. Ανεξαρτήτως του τι πραγματικά συνέβη, το περιστατικό αποτέλεσε σκάνδαλο και είχε ηχηρό αντίκτυπο στην ελληνική κοινωνία της Μικράς Ασίας, όπως φανερώνει η δημιουργία αυτού του τραγουδιού, με την προσαρμογή ανάλογων στίχων σε προϋπάρχουσα μικρασιάτικη μελωδία. Για περισσότερα βλ. Αριστομένης Καλυβιώτης, "Έλλη Τενεκίδου-Περιβόλα. Μια δυναμική γυναίκα της εποχής της ήταν η ηρωίδα του ομώνυμου σμυρναίικου τραγουδιού", περ. "Μετρονόμος", τεύχ. 35, Αθήνα Ιανουάριος-Μάρτιος 2015. Επίσης, η Μαρία Β. Ασβέστη (1990: 283-305) παρουσίασε μια εκτεταμένη μονογραφία για το τραγούδι "Έλλη" με στοιχεία σχετικά με το συμβάν αυτό. Όπως αναφέρει ο μικρασιάτης τραγουδιστής Δημήτρης Μπαζέος, η πρώτη εκδοχή του τραγουδιού περιελάμβανε τους παρακάτω στίχους:

Η Έλλη θέλει σκότωμα με δίκανη πιστόλα,
γιατί δεν εσεβάστηκε τον Γιάννη τον Πρεβόλα.

Έλλη, μωρέ Έλλη,
ο Γιάννης δε σε θέλει,
γιατί είσαι φιλημένη

Η Έλλη θέλει ζάχαρη και χάσικο αλεύρι
να κάνει τα γλυκίσματα να πα’ στου Κομισέρη

Έλλη, μωρέ Έλλη κ.τ.λ.

Ανήμερα Χριστούγεννα χτυπούσαν οι καμπάνες,
οι χριστιανοί στις Εκκλησιές κ’ η Έλλη στους αγάδες

Έλλη, μωρέ Έλλη κ.τ.λ.

Κρίμα σε σένα Έλλη μου, κρίμα στην εμορφιά σου ρεζίλεψες το σόι σου και όλα τα παιδιά σου

Έλλη, μωρέ Έλλη,
ο Γιάννης δε σε θέλει

Στην ετικέτα του δίσκου αναγράφεται "Χορός συρτός Πολίτικος".

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Άγνωστος
Τραγουδιστές:
Παπαγκίκα Μαρίκα
Χρονολογία ηχογράφησης:
1925
Τόπος ηχογράφησης:
Σικάγο
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Χορός / Ρυθμός:
Συρτός
Εκδότης:
Greek Record Company
Αριθμός καταλόγου:
516-Α
Αριθμός μήτρας:
589-1
Διάρκεια:
3:52
Θέση τεκμηρίου:
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Φυσική περιγραφή:
Δίσκος 12'' (30 εκατοστών)
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
GRC_516_IElli
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Η Έλλη ", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=4935

Το τραγούδι αναφέρεται σε συγκεκριμένο πρόσωπο, την Έλλη (Ελένη) Περιβόλα, το γένος Τενεκίδου, και σε πραγματικά περιστατικά που συνέβησαν στα Βουρλά της Ιωνίας στις αρχές 20ού αιώνα. Σύμφωνα με την επιστολή της εγγονής της ηρωίδας του τραγουδιού, Ελένης Περιβόλα Πιπίνη, η Έλλη για να αντιμετωπίσει την άδικη συμπεριφορά των συγγενών του άντρα της, Γιάννη Περιβόλα, προς την ίδια και τα έξι τους παιδιά, κατά το διάστημα της απουσίας του λόγω εκπλήρωσης των στρατιωτικών του υποχρεώσεων, υπέβαλε σχετική καταγγελία στο δικαστήριο, το οποίο τη δικαίωσε. Οι συγγενείς του άντρα της αντέδρασαν έντονα, κατηγορώντας την ότι είχε συνάψει ερωτική σχέση με τον Τούρκο δικαστή με σκοπό να επηρεάσει τη δικαστική απόφαση, και η κατάληξη ήταν ο χωρισμός του ζευγαριού. Ανεξαρτήτως του τι πραγματικά συνέβη, το περιστατικό αποτέλεσε σκάνδαλο και είχε ηχηρό αντίκτυπο στην ελληνική κοινωνία της Μικράς Ασίας, όπως φανερώνει η δημιουργία αυτού του τραγουδιού, με την προσαρμογή ανάλογων στίχων σε προϋπάρχουσα μικρασιάτικη μελωδία. Για περισσότερα βλ. Αριστομένης Καλυβιώτης, "Έλλη Τενεκίδου-Περιβόλα. Μια δυναμική γυναίκα της εποχής της ήταν η ηρωίδα του ομώνυμου σμυρναίικου τραγουδιού", περ. "Μετρονόμος", τεύχ. 35, Αθήνα Ιανουάριος-Μάρτιος 2015. Επίσης, η Μαρία Β. Ασβέστη (1990: 283-305) παρουσίασε μια εκτεταμένη μονογραφία για το τραγούδι "Έλλη" με στοιχεία σχετικά με το συμβάν αυτό. Όπως αναφέρει ο μικρασιάτης τραγουδιστής Δημήτρης Μπαζέος, η πρώτη εκδοχή του τραγουδιού περιελάμβανε τους παρακάτω στίχους:

Η Έλλη θέλει σκότωμα με δίκανη πιστόλα,
γιατί δεν εσεβάστηκε τον Γιάννη τον Πρεβόλα.

Έλλη, μωρέ Έλλη,
ο Γιάννης δε σε θέλει,
γιατί είσαι φιλημένη

Η Έλλη θέλει ζάχαρη και χάσικο αλεύρι
να κάνει τα γλυκίσματα να πα’ στου Κομισέρη

Έλλη, μωρέ Έλλη κ.τ.λ.

Ανήμερα Χριστούγεννα χτυπούσαν οι καμπάνες,
οι χριστιανοί στις Εκκλησιές κ’ η Έλλη στους αγάδες

Έλλη, μωρέ Έλλη κ.τ.λ.

Κρίμα σε σένα Έλλη μου, κρίμα στην εμορφιά σου ρεζίλεψες το σόι σου και όλα τα παιδιά σου

Έλλη, μωρέ Έλλη,
ο Γιάννης δε σε θέλει

Στην ετικέτα του δίσκου αναγράφεται "Χορός συρτός Πολίτικος".

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Άγνωστος
Τραγουδιστές:
Παπαγκίκα Μαρίκα
Χρονολογία ηχογράφησης:
1925
Τόπος ηχογράφησης:
Σικάγο
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Χορός / Ρυθμός:
Συρτός
Εκδότης:
Greek Record Company
Αριθμός καταλόγου:
516-Α
Αριθμός μήτρας:
589-1
Διάρκεια:
3:52
Θέση τεκμηρίου:
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Φυσική περιγραφή:
Δίσκος 12'' (30 εκατοστών)
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
GRC_516_IElli
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Η Έλλη ", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=4935

Σχετικά τεκμήρια

Δείτε επίσης