Η δισκογραφία κατέγραψε τον ήχο του μπουζουκιού της πρώιμης περιόδου του ρεμπέτικου μέσω του Μανώλη Καραπιπέρη όταν ήταν ακόμα λίγοι οι μουσικοί που έπαιζαν αυτό το όργανο. Ο Μανώλης Καραπιπέρης ήταν, σύμφωνα με τον Γιώργο Κατσαρό που τον προέτρεψε να ηχογραφήσει, «σπιτικός» μπουζουξής. Δυστυχώς δεν συνέχισε τη δισκογραφική του πορεία κι έτσι έχουμε καταγεγραμμένη τη φωνή του μόνο σε δύο τραγούδια. Στα άλλα δύο από τα έξι που συνολικά ηχογράφησε, ο ίδιος παίζει μόνο μπουζούκι, ενώ τραγουδά ο φίλος και συμπατριώτης του, σαμιώτης ηθοποιός και τραγουδιστής Γιαννάκης Ιωαννίδης.
Οι ηχογραφήσεις του "Φατιμέ" και "Σωκιανή" δεν κυκλοφόρησαν ποτέ και πιθανόν οι μήτρες τους να βρίσκονται στα αρχεία της RCA Victor στη Νέα Υόρκη.
Πρόκειται για ερωτικό τραγούδι, πολύ παλαιότερο από τη χρονολογία της ηχογράφησής του.
Στίχους του συναντάμε στην νησιώτικη ηθογραφία της Αιμιλίας Σ. Δάφνη, Φουσκοθαλασσιά (βλ. Ημερολόγιο του Μπουκέτου 1932, σελ. 111-116). Η ιστορία εκτυλίσσεται σε κυκλαδίτικο νησί, όπου τραγουδούν τους στίχους:
Της ελιάς σου την τριχίτσα
θα την κάμω αλυσσιδίτσα
Άπλωσ’ τα μαλλιά σου πλώρα
σαν τα στράλια τα ματζόρα
Άπλωσ’ τα μαλλιά σου πρίμα
σαν παπάς μέσ’ στο Άγιο Βήμα
Έφυγες κι ο νους μου εγείνη
μπρατσερούλα με λατίνι
Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα καταγραφή στίχων υπάρχει στο ναυτικό διήγημα του Κώστα Φαλτάιτς με τίτλο Η ρούσσικια τορπιλοφόρα. Αφορά τον ναύτη Θεμιστοκλή Τζερεμέ, ο οποίος είναι φυλακισμένος για κάποια παράβαση στο πλοίο «Άρης», παλιό ρωσικό τορπιλοφόρο, και ταυτόχρονα ερωτευμένος με ένα δουλικό του Πειραιά, τη Μαριέττα. Γράφει λοιπόν ο Φαλτάιτς:
«Όταν στο υπόφραγμα του «Άρη» ήταν ν’ ανάψη το κέφι, ο ναύτης Τζερεμές άρχιζε μ’ αυτό το τραγούδι:
«Ρούσσικια τορπιλλοφόρα
ρίξε τα μαλλιά σου πλώρα».
Τότε οι άλλοι φυλακισμένοι συνέχιζαν εν χορώ:
«Ρίξε τα μαλλιά σου πίσω
να σε ιδώ να σ’ αγαπήσω».
Είχε αγαπήσει στην αρχή της κληρουχίας του, ένα ξανθό, παχύ δουλικό στον Πειραιά, που εστάθηκεν ο καϋμός του. Υπήρξεν ο πιο πιστός και πιο αφοσιωμένος εραστής αυτός, αλλά το άπιστο θηλυκό εκείνη. Του έσπασε ολόκληρη τη ζωή, όχι όμως και τα ιδανικά. Και το τραγούδι, μέσα στη φυλακή της ρούσσικιας τορπιλλοφόρας, είχε και αυτό την ιστορία του, ή μάλλον ήταν όλη η ιστορία του».
Η παρομοίωση της άστατης Μαριέττας με το τορπιλοφόρο έλυσε και το αίνιγμα που μας απασχολούσε επί χρόνια, μη μπορώντας να καταλάβουμε τι ακριβώς έλεγε ο Μανώλης Καραπιπέρης στο αντίστοιχο σημείο του τραγουδιού. Μόνο που αντικατέστησε το ρούσσικια με το ελληνικιά.
Η δισκογραφία κατέγραψε τον ήχο του μπουζουκιού της πρώιμης περιόδου του ρεμπέτικου μέσω του Μανώλη Καραπιπέρη όταν ήταν ακόμα λίγοι οι μουσικοί που έπαιζαν αυτό το όργανο. Ο Μανώλης Καραπιπέρης ήταν, σύμφωνα με τον Γιώργο Κατσαρό που τον προέτρεψε να ηχογραφήσει, «σπιτικός» μπουζουξής. Δυστυχώς δεν συνέχισε τη δισκογραφική του πορεία κι έτσι έχουμε καταγεγραμμένη τη φωνή του μόνο σε δύο τραγούδια. Στα άλλα δύο από τα έξι που συνολικά ηχογράφησε, ο ίδιος παίζει μόνο μπουζούκι, ενώ τραγουδά ο φίλος και συμπατριώτης του, σαμιώτης ηθοποιός και τραγουδιστής Γιαννάκης Ιωαννίδης.
Οι ηχογραφήσεις του "Φατιμέ" και "Σωκιανή" δεν κυκλοφόρησαν ποτέ και πιθανόν οι μήτρες τους να βρίσκονται στα αρχεία της RCA Victor στη Νέα Υόρκη.
Πρόκειται για ερωτικό τραγούδι, πολύ παλαιότερο από τη χρονολογία της ηχογράφησής του.
Στίχους του συναντάμε στην νησιώτικη ηθογραφία της Αιμιλίας Σ. Δάφνη, Φουσκοθαλασσιά (βλ. Ημερολόγιο του Μπουκέτου 1932, σελ. 111-116). Η ιστορία εκτυλίσσεται σε κυκλαδίτικο νησί, όπου τραγουδούν τους στίχους:
Της ελιάς σου την τριχίτσα
θα την κάμω αλυσσιδίτσα
Άπλωσ’ τα μαλλιά σου πλώρα
σαν τα στράλια τα ματζόρα
Άπλωσ’ τα μαλλιά σου πρίμα
σαν παπάς μέσ’ στο Άγιο Βήμα
Έφυγες κι ο νους μου εγείνη
μπρατσερούλα με λατίνι
Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα καταγραφή στίχων υπάρχει στο ναυτικό διήγημα του Κώστα Φαλτάιτς με τίτλο Η ρούσσικια τορπιλοφόρα. Αφορά τον ναύτη Θεμιστοκλή Τζερεμέ, ο οποίος είναι φυλακισμένος για κάποια παράβαση στο πλοίο «Άρης», παλιό ρωσικό τορπιλοφόρο, και ταυτόχρονα ερωτευμένος με ένα δουλικό του Πειραιά, τη Μαριέττα. Γράφει λοιπόν ο Φαλτάιτς:
«Όταν στο υπόφραγμα του «Άρη» ήταν ν’ ανάψη το κέφι, ο ναύτης Τζερεμές άρχιζε μ’ αυτό το τραγούδι:
«Ρούσσικια τορπιλλοφόρα
ρίξε τα μαλλιά σου πλώρα».
Τότε οι άλλοι φυλακισμένοι συνέχιζαν εν χορώ:
«Ρίξε τα μαλλιά σου πίσω
να σε ιδώ να σ’ αγαπήσω».
Είχε αγαπήσει στην αρχή της κληρουχίας του, ένα ξανθό, παχύ δουλικό στον Πειραιά, που εστάθηκεν ο καϋμός του. Υπήρξεν ο πιο πιστός και πιο αφοσιωμένος εραστής αυτός, αλλά το άπιστο θηλυκό εκείνη. Του έσπασε ολόκληρη τη ζωή, όχι όμως και τα ιδανικά. Και το τραγούδι, μέσα στη φυλακή της ρούσσικιας τορπιλλοφόρας, είχε και αυτό την ιστορία του, ή μάλλον ήταν όλη η ιστορία του».
Η παρομοίωση της άστατης Μαριέττας με το τορπιλοφόρο έλυσε και το αίνιγμα που μας απασχολούσε επί χρόνια, μη μπορώντας να καταλάβουμε τι ακριβώς έλεγε ο Μανώλης Καραπιπέρης στο αντίστοιχο σημείο του τραγουδιού. Μόνο που αντικατέστησε το ρούσσικια με το ελληνικιά.
© 2019 ΑΡΧΕΙΟ ΚΟΥΝΑΔΗ