Από την αρχαιότητα, η μουσική καταγραφή αποτέλεσε τον καθαυτό τρόπο οπτικής αναπαράστασης του ηχητικού φαινομένου, άλλοτε με λεπτομέρεια και άλλοτε υπό την μορφή οδηγού. Διαχρονικά, η οπτική αποτύπωση της μουσικής υπήρξε ο μοναδικός τρόπος για την αποθήκευση και την διατήρησή της στο χρόνο, αλλά και το αποκλειστικό μέσο για την αναπαραγωγή της. Σε κάθε περίπτωση, η οπτική μεταφορά θα πρέπει να λογιστεί ως επικουρικό εργαλείο, καθώς η προφορική διάδοση και η αποθήκευση στην μνήμη των καλλιτεχνών αποτέλεσαν τις πλέον διαχρονικές τεχνικές για την διάχυση της μουσικής μέσα στον χρόνο και τον χώρο. Κατά την επονομαζόμενη σήμερα «κλασική» μουσική περίοδο της Ευρώπης, με τα ισχυρότατα κέντρα παραγωγής της, όπως οι σημερινές Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, και ειδικά στην πορεία της προς τον Ρομαντισμό, η μουσική καταγραφή, η παρτιτούρα, λογίστηκε από ορισμένους συνθέτες ως η καθαυτή ενσάρκωση του έργου τους.

Όπως είναι λογικό, στον νεωτερικό καπιταλιστικό κόσμο, η μουσική καταγραφή, ως το βασικό εργαλείο υποστασιοποίησης της μουσικής, ενέταξε υπό την σκέπη της και ρεπερτόρια τα οποία δεν συνδέθηκαν, δεν διαδόθηκαν και δεν λειτούργησαν με βάση την καταγραφή τους. Αυτό πρόσφερε στα κέντρα πώλησης μουσικών προϊόντων ένα πρόσθετο εργαλείο για την επέκταση του δικτύου δράσης τους: οι μη-λόγιες μουσικές απέκτησαν έναν πρόσφορο τρόπο διακίνησής τους, ενισχύοντας την δημοφιλία τους, ακόμη και σε τόπους πολύ μακρινούς από αυτούς της αρχικής τους δημιουργίας. Στα τέλη του 19ου αιώνα, όμως, το φαινόμενο της ηχογράφησης και αναπαραγωγής του ήχου ήρθε να αναδιατάξει τις σχέσεις, και να αποδιοργανώσει το status quo των εκδοτικών οίκων, διεκδικώντας κομμάτι της αγοράς, προσφέροντας ένα προϊόν εξαιρετικά πιο ολοκληρωμένο και άμεσο. Οι εκδοτικοί οίκοι προσπάθησαν μεν να αντιδράσουν με νομικά μέτρα, κατέστην όμως αδύνατη η ανακοπή της δυναμικής του νέου φαινομένου: η επικράτηση της εμπορικής δισκογραφίας είναι πλέον γεγονός, στο μεγαλύτερο κομμάτι του 20ού αιώνα.

Όσον αφορά τις μη-λόγιες μουσικές, οι εμπορικές έντυπες παρτιτούρες αποτελούν εκδόσεις των μουσικών κειμένων τραγουδιών ή ορχηστρικών κομματιών (για την εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα βλ. Lerch-Kalavrytinos, 2003: 4-5). Για τις ανάγκες των παρτιτουρών τα τραγούδια διασκευάζονταν κυρίως (αλλά όχι μόνο) για πιάνο ή για πιάνο και φωνή, σε γενικές γραμμές χωρίς σύνθετα εκτελεστικά ζητούμενα. Οι πολυοργανικές ή οι τεχνικά απαιτητικές ενορχηστρώσεις αποφεύγονταν συστηματικά. Κάτω από τις νότες της μελωδικής ανάπτυξης των τραγουδιστικών μερών τυπώνονταν οι στίχοι και, ενίοτε, και μεταφράσεις τους σε άλλες γλώσσες. Ως επί το πλείστον, οι παρτιτούρες είναι δίφυλλες ή τετράφυλλες και συνοδεύονται από το φιλοτεχνημένο με σχετική θεματολογία εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο.

H εν λόγω τετρασέλιδη εμπορική παρτιτούρα περιέχει το τραγούδι «Τι είν' αυτό που το λένε αγάπη» σε μουσική του Τάκη Μωράκη και στίχους του Ιωάννη Φερμάνογλου.

Το μονόχρωμο εξώφυλλο κοσμεί εικαστική σύνθεση στην οποία απεικονίζεται ζευγάρι άνδρα-γυναίκας και το σχήμα της καρδιάς ως σύμβολο αγάπης. Αναγράφεται ο τίτλος του τραγουδιού, «Boy on a dolphin», «Από το φιλμ της Sophia Loren "Το παιδί και το δελφίνι"», «Habanera-Bolero, «Το γλυκύτερο τραγούδι της Καίτης Νταίνις σε δίσκους "Columbia", "H.M.V"» οι δημιουργοί και ο εκδότης. Στο μονόχρωμο οπισθόφυλλο περιλαμβάνεται διαφημιστική καταχώρηση του εκδοτικού οίκου για παρτιτούρες.

Το μουσικό κείμενο αποτελείται από σύστημα τριών πενταγράμμων (δύο για πιάνο και ένα για φωνές) και συνοδεύεται από τους στίχους στα ελληνικά και τα γαλλικά.

Στην ελληνική ιστορική δισκογραφία, το τραγούδι ηχογραφήθηκε στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 1956 από την Καίτη Ντένις και την Ορχήστρα Τάκη Μωράκη («Τι είν' αυτό που το λένε αγάπη», His Master's Voice OGA 2373-1 – A.O. 5313 και σε δίσκο 45 στροφών His Master's Voice 7XGA 113 – 7PG 2507) και την ίδια χρονιά από την Έλσα Λάμπο και τον Τάκη Μούζα με την ορχήστρα του Ζακ Ιακωβίδη («Τι είν' αυτό που το λένε αγάπη», Odeon Go 5361 – G.A. 7018). Ηχογραφήθηκε, επίσης, στις ΗΠΑ από την Εύα Στυλ και χορωδία με ορχήστρα υπό τη διεύθυνση του Γ. Βιτάλη στα τέλη της δεκαετίας του 1950 («Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη», Liberty 249-A και Apollo S 6177 – SY-7).

Το τραγούδι συμπεριλήφθηκε στην κινηματογραφική ταινία του 1957 "Boy on a dolphin", την πρώτη αμερικανική παραγωγή που γυρίστηκε στην Ελλάδα (βλέπε την ταινία εδώ και πληροφορίες για τους συντελεστές, την υπόθεση και τις τοποθεσίες των γυρισμάτων εδώ και εδώ). Η μουσική του Hugo Friedhofer (βλ. εδώ το soundtrack) ήταν υποψήφια για το βραβείο καλύτερης πρωτότυπης μουσικής του 1958 της Ακαδημίας Ακαδημίας Κινηματογραφικών Τεχνών και Eπιστημών (Academy of Motion Picture Arts and Sciences), γνωστό ως βραβείο Oscar. Το τραγούδι, το οποίο αποτέλεσε το βασικό μουσικό θέμα της ταινίας, ακούγεται τραγουδισμένο στα ελληνικά από τη Sophia Loren και τον Τώνη Μαρούδα (βλ. εδώ), καθώς και στους αρχικούς τίτλους, τραγουδισμένο στην αγγλική γλώσσα, από την Mary Kaye. Η επιτυχία που γνώρισε η ταινία, με προβολές σε περισσότερες από τριάντα χώρες, εκτόξευσε τη δημοφιλία του τραγουδιού, το οποίο διασκευάστηκε και ηχογραφήθηκε πολυάριθμες φορές σε διάφορες γλώσσες και τόπους. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ηχογραφήσεις του τραγουδιού συμπίπτουν με τη μετάβαση της δισκογραφικής παραγωγής από τη μορφή των 78 στροφών σε εκείνη των 45 και 33 στροφών, με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν ταυτόχρονα και στις μορφές ή σε κάποιες περιπτώσεις η ίδια ηχογράφηση να κυκλοφορεί ταυτόχρονα σε διαφορετικές μορφές. Ενδεικτικά:

Ιταλικό ρεπερτόριο:
– “S'Agapo - Ti Amo”, Gloria Christian – G. Conte E La Sua Orchestra, Ιταλία, 1957 (Vis Radio V. 3752 – Vi 5930).
– “S' agapo”, Natalino Otto – Franco Mojoli E Il Suo Complesso, Μιλάνο, 1957 (Fonit SP. 0408 – SP. 30147-A).

Φινλανδικό ρεπερτόριο:
– "Delfiinipoika", Seija Karpiomaa, Φινλανδία, 1957 (Scandia sc-435 – KS-287).
– "Delfiinipoika", Olavi Virta, Φινλανδία, 1958 (Triola 4334-2 – T 4334).

Σουηδικό ρεπερτόριο:
– “Pojke På Delfin“, Jens Mathisen, Σουηδία, 1957 (Triola TSEP 1041-1 – TSEP 1040).

Ρεπερτόριο ΗΠΑ:
– "The boy on a dolphin", Julie London – Ορχήστρα υπό τη διεύθυνση του Howard Roberts, ΗΠΑ, Φεβρουάριος 1957 (Liberty 45-LB-664 – F55052, London Records LB674 – HL-1181, London American Recordings MSX. 1589 – HLU.8414 κ.ά.).

Ρεπερτόριο Ηνωμένου Βασιλείου:
– "The boy on a dolphin", Terry Burton – Wally Stott and his Orchestra and Chorus, Ηνωμένο Βασίλειο, Μάιος 1957 (Philips AA 26271 2H – P.B. 687 - B26271H 7).

Κινέζικο ρεπερτόριο:
–"月光溪", Yao Lee (姚莉 辛夷词), Χονγκ Κονγκ, 1957 (百代唱片PA 10272 – 36176-A).

Ιαπωνικό ρεπερτόριο:
– "島の女" (Boy on a dolphin), Michiko Hamamura (浜村 美智子), Ιαπωνία, 1957 (His Master's Voice PN 6712 – A-5222).

Αυστριακό ρεπερτόριο:
– "Der knabe auf dem delphin", Lotty Rank – Orchester Teddy Windholz, Αυστρία, 1957 (Harmony 3D W 6912/45 – 36418).

Γαλλικό ρεπερτόριο:
– “L'ombre sous la mer”, Renée Lebas – Wal-Berg et son orchestre, Παρίσι, 1957 (Barclay 60074A).

Ρεπερτόριο Παραγουάης:
– "Sagapo-Sagapo", Luis Alberto del Parana y su trio "Los Paraguayos", 1958 (LP "Ambassadors of Romance", Philips P 08124 L).

Αυστραλιανό ρεπερτόριο:
– "Boy on a dolphin (Tinafto)", Jill McInnes - The El Moroccans, Αυστραλία, 1959 (El Morocco 7XFS 558-1 N112a – EM-1).

Ισπανικό ρεπερτόριο:
– "S'Agapo", Los Españoles, Μαδρίτη 1959 (LP, Polydor 20 987 EPH)

Βραζιλιάνικο ρεπερτόριο:
– “S'agapô (Boy on a dolphin)”, Ted Moreno, Βραζιλία, 1959 (Continental c-4249 – 17765).

Μεξικάνικο ρεπερτόριο:
– "Tinafto", Trio Los Panchos, ΗΠΑ, 1961 (Columbia 1901-15 9211-A), τραγουδισμένο στα ιταλικά.

Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Με την πάροδο των χρόνων, και όσο η δισκογραφική αγορά γίνεται πιο σύνθετη, χτίζονται εργοστάσια-παραρτήματα, σε όλες τις ηπείρους. Τα γραφεία αυτά τα αναλαμβάνουν τοπικοί παράγοντες, οι οποίοι χαράσσουν σταδιακά δικές τους πολιτικές: αυτοί γνωρίζουν καλύτερα τις αγορές τους. Η διαρκώς εξελισσόμενη δισκογραφική βιομηχανία δείχνει πως είναι κεντρομόλα: Οι αποφάσεις που λαμβάνονται ακολουθούν τις πολιτικές που υπαγορεύονται κεντρικά, από τις διοικήσεις των εταιρειών και των θυγατρικών τους. Τα δίκτυα μέσα στα οποία συμμετέχουν οι ελληνόφωνες μουσικές, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς τους, είναι μεγαλειώδη. Η δισκογραφία αλλά και οι παρτιτούρες έχουν ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Κοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης