Χαμένα όνειρα

PDF cannot be displayed, please update.

Από την αρχαιότητα, η μουσική καταγραφή αποτέλεσε τον καθαυτό τρόπο οπτικής αναπαράστασης του ηχητικού φαινομένου, άλλοτε με λεπτομέρεια και άλλοτε υπό την μορφή οδηγού. Διαχρονικά, η οπτική αποτύπωση της μουσικής υπήρξε ο μοναδικός τρόπος για την αποθήκευση και την διατήρησή της στο χρόνο, αλλά και το αποκλειστικό μέσο για την αναπαραγωγή της. Σε κάθε περίπτωση, η οπτική μεταφορά θα πρέπει να λογιστεί ως επικουρικό εργαλείο, καθώς η προφορική διάδοση και η αποθήκευση στην μνήμη των καλλιτεχνών αποτέλεσαν τις πλέον διαχρονικές τεχνικές για την διάχυση της μουσικής μέσα στον χρόνο και τον χώρο. Κατά την επονομαζόμενη σήμερα «κλασική» μουσική περίοδο της Ευρώπης, με τα ισχυρότατα κέντρα παραγωγής της, όπως οι σημερινές Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, και ειδικά στην πορεία της προς τον Ρομαντισμό, η μουσική καταγραφή, η παρτιτούρα, λογίστηκε από ορισμένους συνθέτες ως η καθαυτή ενσάρκωση του έργου τους.

Όπως είναι λογικό, στον νεωτερικό καπιταλιστικό κόσμο, η μουσική καταγραφή, ως το βασικό εργαλείο υποστασιοποίησης της μουσικής, ενέταξε υπό την σκέπη της και ρεπερτόρια τα οποία δεν συνδέθηκαν, δεν διαδόθηκαν και δεν λειτούργησαν με βάση την καταγραφή τους. Αυτό πρόσφερε στα κέντρα πώλησης μουσικών προϊόντων ένα πρόσθετο εργαλείο για την επέκταση του δικτύου δράσης τους: οι μη-λόγιες μουσικές απέκτησαν έναν πρόσφορο τρόπο διακίνησής τους, ενισχύοντας την δημοφιλία τους, ακόμη και σε τόπους πολύ μακρινούς από αυτούς της αρχικής τους δημιουργίας. Στα τέλη του 19ου αιώνα, όμως, το φαινόμενο της ηχογράφησης και αναπαραγωγής του ήχου ήρθε να αναδιατάξει τις σχέσεις, και να αποδιοργανώσει το status quo των εκδοτικών οίκων, διεκδικώντας κομμάτι της αγοράς, προσφέροντας ένα προϊόν εξαιρετικά πιο ολοκληρωμένο και άμεσο. Οι εκδοτικοί οίκοι προσπάθησαν μεν να αντιδράσουν με νομικά μέτρα, κατέστην όμως αδύνατη η ανακοπή της δυναμικής του νέου φαινομένου: η επικράτηση της εμπορικής δισκογραφίας είναι πλέον γεγονός, στο μεγαλύτερο κομμάτι του 20ού αιώνα.

Όσον αφορά τις μη-λόγιες μουσικές, οι εμπορικές έντυπες παρτιτούρες αποτελούν εκδόσεις των μουσικών κειμένων τραγουδιών ή ορχηστρικών κομματιών (για την εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα βλ. Lerch-Kalavrytinos, 2003: 4-5). Για τις ανάγκες των παρτιτουρών τα τραγούδια διασκευάζονταν κυρίως (αλλά όχι μόνο) για πιάνο ή για πιάνο και φωνή, σε γενικές γραμμές χωρίς σύνθετα εκτελεστικά ζητούμενα. Οι πολυοργανικές ή οι τεχνικά απαιτητικές ενορχηστρώσεις αποφεύγονταν συστηματικά. Κάτω από τις νότες της μελωδικής ανάπτυξης των τραγουδιστικών μερών τυπώνονταν οι στίχοι και, ενίοτε, και μεταφράσεις τους σε άλλες γλώσσες. Ως επί το πλείστον, οι παρτιτούρες είναι δίφυλλες ή τετράφυλλες και συνοδεύονται από το φιλοτεχνημένο με σχετική θεματολογία εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο.

Η εν λόγω τετρασέλιδη παρτιτούρα περιλαμβάνει το τραγούδι «Χαμένα όνειρα» σε μουσική της Μαρίας Γ. Μακρή και στίχους - εναρμόνιση του Γιώργου Μακρή.

Το έχρωμο εξώφυλλο κοσμεί γραφιστική σύνθεση του Δομήνικου Βαρδακώστα στην οποία απεικονίζεται γυναικεία μορφή. Αναγράφονται ο τίτλος, οι δημιουργοί, ο εκδότης, συνοδευόμενος από τον λογότυπό του. Στη δεύτερη σελίδα αναγράφεται ο χαρακτηρισμός «Tango», «Εξεδόθη εις δίσκους Columbia» και φέρει σφραγίδα του συλλέκτη «Συλλογή Φώτη Σαρρή». Στο ασπρόμαυρο οπισθόφυλλο περιλαμβάνεται κατάλογος με τους τίτλους τραγουδιών των Μουσικών Εκδόσεων Columbia.

Το μουσικό κείμενο (σελ. 2-3) αποτελείται από σύστημα τριών πενταγράμμων (δύο για  πιάνο και ένα για φωνή) και συνοδεύεται από τους στίχους.

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Μακρής Γιώργος
Σκιτσογράφος/Ζωγράφος:
Βαρδακώστας Δομένικος
Χρονολογία έκδοσης:
1934
Τόπος έκδοσης:
Αθήνα
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Πρώτες λέξεις:
Κάποια βραδιά μυρωμένη
Εκδότης:
Columbia
Κωδικός έκδοσης:
Α. 53 Λ.
Πρωτότυπα δικαιώματα:
Αδερφοί Λαμπρόπουλοι
Φυσική περιγραφή:
Χαρτί, 35,1 x 25 εκ., 4 σελίδες, μέτρια κατάσταση, με σκισίματα επιδιορθωμένα με αυτοκόλλητη διαφανή ταινία
Προέλευση:
Συλλογή Φώτη Σαρρή
Αναγνωριστικό:
202409021311
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Χαμένα όνειρα", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=11431
Στίχοι:
Κάποια βραδιά μυρωμένη
Στην αγκαλιά του γυρμένη
Πλάθαν όνειρα κι οι δυο τους μαγικά
Πως τη ψεύτρα αυτή ζωή
Θα την ζουν με μια πνοή

Ήταν όμως γραμμένο
Απ' το σκληρό πεπρωμένο
Τα όνειρά τους να σβησθούνε ξαφνικά
Και σκληρά να χωρισθούν,
μ' όρκο να μη ξεχασθούν!

Χαμένα όνειρα, μαγεμένα
θαμμένα μέσ' τη λησμονιά
Που ξάφνου σβήσαν και μας αφήσαν
Για πάντα θλίψη στην καρδιά κάποια βραδιά

Γερνάμε αλλά δεν τα ξεχνάμε
Περνάμε τη ζωή μ' αυτά
Τα όνειρά μας και η καρδιά μας
Πάντα δυο μάτια λατρευτά θ' αναζητά!

Δύο καρδιές π' αγαπούνε
Αχ! Πώς πονούν λαχταρούνε
Πότε θά 'ρθει εκείνη η γλυκιά στιγμή
Που για πάντα θα ενωθούν
Κι οι ελπίδες τους ανθούν

Κι έτσι σκληρά όταν σβήνουν
Στα φυλλοκάρδια θα μείνουν
Της αγάπης των της πρώτης οι καημοί
Που ποτέ δε θα σβησθούν
Κι ούτε πια θα ξεχασθούν!

PDF cannot be displayed, please update.

Από την αρχαιότητα, η μουσική καταγραφή αποτέλεσε τον καθαυτό τρόπο οπτικής αναπαράστασης του ηχητικού φαινομένου, άλλοτε με λεπτομέρεια και άλλοτε υπό την μορφή οδηγού. Διαχρονικά, η οπτική αποτύπωση της μουσικής υπήρξε ο μοναδικός τρόπος για την αποθήκευση και την διατήρησή της στο χρόνο, αλλά και το αποκλειστικό μέσο για την αναπαραγωγή της. Σε κάθε περίπτωση, η οπτική μεταφορά θα πρέπει να λογιστεί ως επικουρικό εργαλείο, καθώς η προφορική διάδοση και η αποθήκευση στην μνήμη των καλλιτεχνών αποτέλεσαν τις πλέον διαχρονικές τεχνικές για την διάχυση της μουσικής μέσα στον χρόνο και τον χώρο. Κατά την επονομαζόμενη σήμερα «κλασική» μουσική περίοδο της Ευρώπης, με τα ισχυρότατα κέντρα παραγωγής της, όπως οι σημερινές Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, και ειδικά στην πορεία της προς τον Ρομαντισμό, η μουσική καταγραφή, η παρτιτούρα, λογίστηκε από ορισμένους συνθέτες ως η καθαυτή ενσάρκωση του έργου τους.

Όπως είναι λογικό, στον νεωτερικό καπιταλιστικό κόσμο, η μουσική καταγραφή, ως το βασικό εργαλείο υποστασιοποίησης της μουσικής, ενέταξε υπό την σκέπη της και ρεπερτόρια τα οποία δεν συνδέθηκαν, δεν διαδόθηκαν και δεν λειτούργησαν με βάση την καταγραφή τους. Αυτό πρόσφερε στα κέντρα πώλησης μουσικών προϊόντων ένα πρόσθετο εργαλείο για την επέκταση του δικτύου δράσης τους: οι μη-λόγιες μουσικές απέκτησαν έναν πρόσφορο τρόπο διακίνησής τους, ενισχύοντας την δημοφιλία τους, ακόμη και σε τόπους πολύ μακρινούς από αυτούς της αρχικής τους δημιουργίας. Στα τέλη του 19ου αιώνα, όμως, το φαινόμενο της ηχογράφησης και αναπαραγωγής του ήχου ήρθε να αναδιατάξει τις σχέσεις, και να αποδιοργανώσει το status quo των εκδοτικών οίκων, διεκδικώντας κομμάτι της αγοράς, προσφέροντας ένα προϊόν εξαιρετικά πιο ολοκληρωμένο και άμεσο. Οι εκδοτικοί οίκοι προσπάθησαν μεν να αντιδράσουν με νομικά μέτρα, κατέστην όμως αδύνατη η ανακοπή της δυναμικής του νέου φαινομένου: η επικράτηση της εμπορικής δισκογραφίας είναι πλέον γεγονός, στο μεγαλύτερο κομμάτι του 20ού αιώνα.

Όσον αφορά τις μη-λόγιες μουσικές, οι εμπορικές έντυπες παρτιτούρες αποτελούν εκδόσεις των μουσικών κειμένων τραγουδιών ή ορχηστρικών κομματιών (για την εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα βλ. Lerch-Kalavrytinos, 2003: 4-5). Για τις ανάγκες των παρτιτουρών τα τραγούδια διασκευάζονταν κυρίως (αλλά όχι μόνο) για πιάνο ή για πιάνο και φωνή, σε γενικές γραμμές χωρίς σύνθετα εκτελεστικά ζητούμενα. Οι πολυοργανικές ή οι τεχνικά απαιτητικές ενορχηστρώσεις αποφεύγονταν συστηματικά. Κάτω από τις νότες της μελωδικής ανάπτυξης των τραγουδιστικών μερών τυπώνονταν οι στίχοι και, ενίοτε, και μεταφράσεις τους σε άλλες γλώσσες. Ως επί το πλείστον, οι παρτιτούρες είναι δίφυλλες ή τετράφυλλες και συνοδεύονται από το φιλοτεχνημένο με σχετική θεματολογία εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο.

Η εν λόγω τετρασέλιδη παρτιτούρα περιλαμβάνει το τραγούδι «Χαμένα όνειρα» σε μουσική της Μαρίας Γ. Μακρή και στίχους - εναρμόνιση του Γιώργου Μακρή.

Το έχρωμο εξώφυλλο κοσμεί γραφιστική σύνθεση του Δομήνικου Βαρδακώστα στην οποία απεικονίζεται γυναικεία μορφή. Αναγράφονται ο τίτλος, οι δημιουργοί, ο εκδότης, συνοδευόμενος από τον λογότυπό του. Στη δεύτερη σελίδα αναγράφεται ο χαρακτηρισμός «Tango», «Εξεδόθη εις δίσκους Columbia» και φέρει σφραγίδα του συλλέκτη «Συλλογή Φώτη Σαρρή». Στο ασπρόμαυρο οπισθόφυλλο περιλαμβάνεται κατάλογος με τους τίτλους τραγουδιών των Μουσικών Εκδόσεων Columbia.

Το μουσικό κείμενο (σελ. 2-3) αποτελείται από σύστημα τριών πενταγράμμων (δύο για  πιάνο και ένα για φωνή) και συνοδεύεται από τους στίχους.

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Μακρής Γιώργος
Σκιτσογράφος/Ζωγράφος:
Βαρδακώστας Δομένικος
Χρονολογία έκδοσης:
1934
Τόπος έκδοσης:
Αθήνα
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Πρώτες λέξεις:
Κάποια βραδιά μυρωμένη
Εκδότης:
Columbia
Κωδικός έκδοσης:
Α. 53 Λ.
Πρωτότυπα δικαιώματα:
Αδερφοί Λαμπρόπουλοι
Φυσική περιγραφή:
Χαρτί, 35,1 x 25 εκ., 4 σελίδες, μέτρια κατάσταση, με σκισίματα επιδιορθωμένα με αυτοκόλλητη διαφανή ταινία
Προέλευση:
Συλλογή Φώτη Σαρρή
Αναγνωριστικό:
202409021311
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Χαμένα όνειρα", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=11431
Στίχοι:
Κάποια βραδιά μυρωμένη
Στην αγκαλιά του γυρμένη
Πλάθαν όνειρα κι οι δυο τους μαγικά
Πως τη ψεύτρα αυτή ζωή
Θα την ζουν με μια πνοή

Ήταν όμως γραμμένο
Απ' το σκληρό πεπρωμένο
Τα όνειρά τους να σβησθούνε ξαφνικά
Και σκληρά να χωρισθούν,
μ' όρκο να μη ξεχασθούν!

Χαμένα όνειρα, μαγεμένα
θαμμένα μέσ' τη λησμονιά
Που ξάφνου σβήσαν και μας αφήσαν
Για πάντα θλίψη στην καρδιά κάποια βραδιά

Γερνάμε αλλά δεν τα ξεχνάμε
Περνάμε τη ζωή μ' αυτά
Τα όνειρά μας και η καρδιά μας
Πάντα δυο μάτια λατρευτά θ' αναζητά!

Δύο καρδιές π' αγαπούνε
Αχ! Πώς πονούν λαχταρούνε
Πότε θά 'ρθει εκείνη η γλυκιά στιγμή
Που για πάντα θα ενωθούν
Κι οι ελπίδες τους ανθούν

Κι έτσι σκληρά όταν σβήνουν
Στα φυλλοκάρδια θα μείνουν
Της αγάπης των της πρώτης οι καημοί
Που ποτέ δε θα σβησθούν
Κι ούτε πια θα ξεχασθούν!

Δείτε επίσης