Η παρούσα ηχογράφηση περιλαμβάνει έναν σκοπό που ηχογραφήθηκε πολλές φορές στην ελληνική ιστορική δισκογραφία, είτε στη μορφή τραγουδιού είτε ως ορχηστικό κομμάτι. Ενδεικτικά:
– «Καραγκούνα», Βασιλείου – Λαϊκή ορχήστρα, Αθήνα, 1928 (Columbia UK W 20264 – 8232), παρούσα ηχογράφηση.
– «Καραγκούνα», Λάζαρος Ρούβας – Λαϊκή ορχήστρα, Αθήνα, 1929 (Pathé 70050 – X. 80046).
– «Καραγκούνα», Ορχήστρα δημώδης, Γιάννης Κυριακάτης (κλαρίνο), Αθήνα, 27 Μαΐου 1931 (His Master's Voice OW-219 – AO-1042).
– «Καραγκούνα», Δήμος Χολέβας – Ορχήστρα δημώδης, Κώστας Γιαούζος (κλαρίνο), Αθήνα, 8 Ιανουαρίου 1934 (His Master's Voice OT-1494-1 –AO-1053 και Orthophonic S-639-B).
– «Καραγκούνα», Δημοσθένης Βλαχαγγέλης (Καλαντζής) – Βάιος Μαλλιάρας (κλαρίνο) και Oρχήστρα δημώδης, Αθήνα, 1950 (Columbia C.G. 2844-1 – D.G. 6927), ως σύνθεση της Μ. Μαλλιάρα.
– «Καραγκούνα», Κα Κούλα, ΗΠΑ, 1947 (Panhellenic P 107 A).
– «Καραγκούνα», Ρόζα Εσκενάζυ, Απόστολος Σταμέλος (κλαρίνο), ΗΠΑ, δεκαετία του 1950 (Standard GR-660B – F-9132-B).
Παρτιτούρα του τραγουδιού κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μιχαήλ Γαϊτάνου σε διασκευή του Ιωσήφ Ριτσιάρδη (βλ. εδώ) και από τις εκδόσεις Γρ. Κωνσταντινίδη – Γ. Νικολαΐδη σε διασκευή του Γρηγόρη Κωνσταντινίδη (βλ. εδώ).
Από τα ευρήματα στην δισκογραφία (βλ. ενδεικτικά εδώ δισκογραφικές κυκλοφορίες τις τελευταίες οκτώ δεκαετίες), είναι πασιφανές ότι ο σκοπός είναι ακόμη ενεργός όχι μόνο στο σύγχρονο δημοτικό ρεπερτόριο, στα ανά την Ελλάδα πανηγύρια, τα πάλκα και τη σχετική δισκογραφία, αλλά έχει εισχωρήσει και σε άλλα ρεπερτόρια, παράγοντας συνεχώς νέες εκτελέσεις και διασκευές τόσο στην Ελλάδα όσο και σε διάφορα μέρη του πλανήτη. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει, δε, η εμφάνιση του σκοπού σε πολλαπλά επιτελεστικά περιβάλλοντα, τα οποία καθορίζουν την εκτελεστική και, εντέλει, συνολικά την αισθητική του ταυτότητα, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις απέχει πολύ από το πλαίσιο στο οποίο πρωτοεμφανίστηκε και λειτούργησε.
Σημειώνουμε ενδεικτικά τη διασκευή του Μίμη Πλέσσα με το συγκρότημα The Orbiters «Karagouna (Thessalian dance» το 1967 (LP "Greece goes modern", Pan-Vox X 33 PV 10101), του Χρήστου Δάντη το 1996 ("Καραγκούνα", CD «Φωνή Βοώντος», RCA – 74321-438992, BMG – 74321-438992), των The Swing Shoes το 2008 ("Karaguna", CD "Ladies and Gents, here's The swing shoes, Prominence Recordings PRMNCD014, κυκλοφόρησε το 2010).
Όσον αφορά τις εμφανίσεις του σκοπού στη ξένη δισκογραφία και στις ζωντανές ηχογραφήσεις αναφέρουμε ενδεικτικά:
Στις 15 Μαΐου του 1993 η αμερικανική Black Cat Orchestra θα συμπεριλάβει την "Karaguna" στη μουσική που έπαιξε ζωντανά συνοδεύοντας την προβολή της κινηματογραφικής ταινίας παραγωγής 1911 "Dante's Inferno" σε σκηνοθεσία Gieseppi DeLiguoro, στο Capitol Theatre της Ουάσιγκτον, στο πλαίσιο των παρουσιάσεων της Olympia Film Society. Στην αμερικανική δισκογραφία σημειώνουμε, επίσης, την ηχογράφηση "Karagouna" από το πενταμελές γυναικείο συγκρότημα Rusalki με έδρα το Σάντα Φε. Περιλαμβάνεται στο CD "...Pearls from the bottom of the ocean..." που κυκλοφόρησε το 2009. Επίσης, την εκτέλεση του Derek Wright "Karaguna" από το CD "Salaam Axé" που κυκλοφόρησε το 2016.
Συνεχίζοντας με τη γαλλική δισκογραφία, το 2002 το συγκρότημα Productions Strada ηχογραφεί τη "Karagouna" για το CD "Gadje - Musiques nomades".
Στις 6 Ιουνίου του 2003 το Jazz τρίο με τον όνομα 3 θα κυκλοφορήσει στη Γερμανία CD που τιτλοφορείται "Karaguna" (JazzSick Records JS-5005). Το ομότιλο τραγούδι "Karaguna" βασίζεται στον σκοπό που μας ενδιαφέρει.
Τρία χρόνια αργότερα, το 2006 το Jazz συγκρότημα Gypsophilia από τη Nova Scotia του Καναδά θα συμπεριλάβει στο CD "Crazy move the belt" την ηχογράφηση "Kara Gouna".
Το 2008 το συγκρότημα Babaganoush από τη Μελβούρνη κυκλοφόρησε τον δεύτερο δίσκο του με τον τίτλο "Lyubov", ο οποίος περιέχει τη δική του προσέγγιση στον σκοπό με τον τίτλο "Karaguna". Επίσης, σημειώνουμε τη ζωντανή εκτέλεση της "Balkansi" Klezmer band με έδρα το Σίδνεϊ το 2012 (βλ. εδώ).
Την ίδια χρόνια, τον Μάρτιο του 2008 το κυπριακό συγκρότημα Trio Tekke θα διασκευάσει τον σκοπό, ηχογραφώντας στο Λονδίνο την "Karagkouna" (CD "Τα ρεγγέτικα", Αυτοέκδοση ΤΤ001).
To 2013 το βραζιλιάνικο συγκρότημα Terra Sonora θα κυκλοφορήσει το CD "Terras" με μουσικές και τραγούδια από διάφορες περιοχές του κόσμου. Ανάμεσα στις περιοχές περιλαμβάνεται και η Ελλάδα με την ηχογράφηση "Karagouna".
Ο σκοπός εμφανίζεται και στο λόγιο ρεπερτόριο. Γύρω στα 1941 ο Νίκος Σκαλκώτας (Χαλκίδα, 21 Μαρτίου 1904 – Αθήνα, 19 Σεπτεμβρίου 1949) εναρμόνισε τον σκοπό για τρίφωνη γυναικεία χορωδία χωρίς συνοδεία (βλ. εδώ), ενώ το 1947 τη διασκευάζει για πιάνο (βλ. εδώ). Στη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη», όπου φυλάσσεται το αρχείο του Νίκου Σκαλκώτα (βλ. εδώ), υπάρχει αναρτημένη χειρόγραφη παρτιτούρα της εναρμόνισης (βλ. εδώ).
Το 1956 ο Αμερικανός συνθέτης αρμενικής καταγωγής Alan Hovhaness [Alan Vaness Chakmakjian (Ալան Յարութիւն Չաքմաքճեան), Somerville, Μασαχουσέτη, 8 Μαρτίου 1911 – Σιάτλ, 21 Ιουνίου 2000] ολοκληρώνει το έργο του "Seven Greek Folk Dances, Οp. 150". Ο Hovhaness, ο οποίος θεωρούσε τον Έλληνα ζωγράφο Ερμόλαο Ιωνίδη (γνωστότερο ως Hermon di Giovannno) ως πνευματικό του δάσκαλο, ενώ επισκέφτηκε την Ελλάδα την περίοδο 1953 – 1955, διασκευάζει εφτά ελληνικούς χορούς για φυσαρμόνικα και έγχορδα (ή πιάνο): 1. Hassapiko, 2. The Selybrian Syrtos, 3. Sweet Basil Green, 4. Karagouna, 5. Tsaconian dance, 6. Pastoral, 7. Sousta. Ο τέταρτος με τον τίτλο "Karagouna" αντλεί υλικό από τον σκοπό που εξετάζουμε. Το έργο ηχογραφήθηκε το 1958 στο Βερολίνο από τον John Sebastian, φυσαρμόνικα, και τον Renato Josi, πιάνο (βλ. εδώ), το 2001 στην Αθήνα από τον Χρήστο Ζερμπίνο, στο ακορντεόν, και την Athens String Orchestra υπό τη διεύθυνση του Λευτέρη Καλκάνη (βλ. εδώ), το 2003 στο Τόκυο από τους Ιάπωνες Joe Sakimoto, φυσαρμόνικα, και Haruki Mino, πιάνο (βλ. εδώ) και το 2013 στο Μιλάνο από τον Ιταλό Gianluca Littera, στη φυσαρμόνικα, και την Orchestra Stesichoros υπό τη διεύθυνση του Francesco Di Mauro (βλ. εδώ).
Το 1959 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ricordi στο Μιλάνο η παρτιτούρα του έργου για κιθάρα "Danza Greca n. 1 / Karaguna" του Έλληνα κιθαριστή, συνθέτη δασκάλου Δημήτρη Φάμπα. Η διασκευή του Φάμπα στον σκοπό που εξετάζουμε εντάχθηκε στο κιθαριστικό ρεπερτόριο πολλών Ελλήνων κιθαριστών. Αναμέσα τους και η Ελευθερία Κοτζιά η οποία ηχογράφησε την "Karaguna" στο Guitar Salon International showroom στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας των ΗΠΑ το 2018.
Ο σκοπός ενέπνευσε και τον Βρετανό συνθέτη John W. Duarte. Όπως αναφέρεται στην προσωπική του ιστοσελίδα (βλ. εδώ), η "Greek Suite (Greek meets Greek) Op. 39" για δύο κιθάρες, γράφτηκε το 1968, μετά την επιστολή του κιθαρίστα Ευάγγελου Ασημακόπουλου, με την οποία ζητούσε από τον Duarte ένα έργο βασισμένο σε ελληνικά θέματα, επισυνάπτοντας σχετικό μουσικό υλικό. Μέρη της «Έλληνικής σουίτας», η οποία είναι αφιερωμένη στο Athenian Greek Duo των Ευάγγελου Ασημακόπουλου και Λίζας Ζώη (για περισσότερα βλ. εδώ, εδώ και εδώ), παρουσιάστηκαν σε παγκόσμια πρώτη από τους Έλληνες κιθαρίστες τον Ιανουάριο του 1969 στο Wigmore Hall του Λονδίνου. Αποτελείται από τα μέρη I - Zagoresios (βλ. εδώ), II - In The Valleys, III - Tsirigotikos, IV - Karagouna, V - Kalamatianos. Στο τέταρτο μέρος "Karagouna" ο συνθέτης επεξεργάζεται τον σκοπό που μας ενδιαφέρει. Το έργο ηχογραφήθηκε από το ιταλικό κιθαριστικό ντουέτο των Liliana Pesaresi και Luca Trabucchi το 2002 στο Μιλάνο (CD "John W. Duarte. Variations on a French Nursery Song, Op. 32", MAP Lira Classic LR CD 086) και από το Athens Guitar Duo (Dusty Woodruff και Matthew Anderson) τον Ιούνιο του 2013 στο Brighton του Ηνωμένου Βασιλείου (CD "Magellan's Playlist, Vol. 1: On tour in China", Claudio CR-60192).
Στην ετικέτα του δίσκου αναγράφεται ο χαρακτηρισμός "Γιαννιώτικο".
Η παρούσα ηχογράφηση περιλαμβάνει έναν σκοπό που ηχογραφήθηκε πολλές φορές στην ελληνική ιστορική δισκογραφία, είτε στη μορφή τραγουδιού είτε ως ορχηστικό κομμάτι. Ενδεικτικά:
– «Καραγκούνα», Βασιλείου – Λαϊκή ορχήστρα, Αθήνα, 1928 (Columbia UK W 20264 – 8232), παρούσα ηχογράφηση.
– «Καραγκούνα», Λάζαρος Ρούβας – Λαϊκή ορχήστρα, Αθήνα, 1929 (Pathé 70050 – X. 80046).
– «Καραγκούνα», Ορχήστρα δημώδης, Γιάννης Κυριακάτης (κλαρίνο), Αθήνα, 27 Μαΐου 1931 (His Master's Voice OW-219 – AO-1042).
– «Καραγκούνα», Δήμος Χολέβας – Ορχήστρα δημώδης, Κώστας Γιαούζος (κλαρίνο), Αθήνα, 8 Ιανουαρίου 1934 (His Master's Voice OT-1494-1 –AO-1053 και Orthophonic S-639-B).
– «Καραγκούνα», Δημοσθένης Βλαχαγγέλης (Καλαντζής) – Βάιος Μαλλιάρας (κλαρίνο) και Oρχήστρα δημώδης, Αθήνα, 1950 (Columbia C.G. 2844-1 – D.G. 6927), ως σύνθεση της Μ. Μαλλιάρα.
– «Καραγκούνα», Κα Κούλα, ΗΠΑ, 1947 (Panhellenic P 107 A).
– «Καραγκούνα», Ρόζα Εσκενάζυ, Απόστολος Σταμέλος (κλαρίνο), ΗΠΑ, δεκαετία του 1950 (Standard GR-660B – F-9132-B).
Παρτιτούρα του τραγουδιού κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μιχαήλ Γαϊτάνου σε διασκευή του Ιωσήφ Ριτσιάρδη (βλ. εδώ) και από τις εκδόσεις Γρ. Κωνσταντινίδη – Γ. Νικολαΐδη σε διασκευή του Γρηγόρη Κωνσταντινίδη (βλ. εδώ).
Από τα ευρήματα στην δισκογραφία (βλ. ενδεικτικά εδώ δισκογραφικές κυκλοφορίες τις τελευταίες οκτώ δεκαετίες), είναι πασιφανές ότι ο σκοπός είναι ακόμη ενεργός όχι μόνο στο σύγχρονο δημοτικό ρεπερτόριο, στα ανά την Ελλάδα πανηγύρια, τα πάλκα και τη σχετική δισκογραφία, αλλά έχει εισχωρήσει και σε άλλα ρεπερτόρια, παράγοντας συνεχώς νέες εκτελέσεις και διασκευές τόσο στην Ελλάδα όσο και σε διάφορα μέρη του πλανήτη. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει, δε, η εμφάνιση του σκοπού σε πολλαπλά επιτελεστικά περιβάλλοντα, τα οποία καθορίζουν την εκτελεστική και, εντέλει, συνολικά την αισθητική του ταυτότητα, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις απέχει πολύ από το πλαίσιο στο οποίο πρωτοεμφανίστηκε και λειτούργησε.
Σημειώνουμε ενδεικτικά τη διασκευή του Μίμη Πλέσσα με το συγκρότημα The Orbiters «Karagouna (Thessalian dance» το 1967 (LP "Greece goes modern", Pan-Vox X 33 PV 10101), του Χρήστου Δάντη το 1996 ("Καραγκούνα", CD «Φωνή Βοώντος», RCA – 74321-438992, BMG – 74321-438992), των The Swing Shoes το 2008 ("Karaguna", CD "Ladies and Gents, here's The swing shoes, Prominence Recordings PRMNCD014, κυκλοφόρησε το 2010).
Όσον αφορά τις εμφανίσεις του σκοπού στη ξένη δισκογραφία και στις ζωντανές ηχογραφήσεις αναφέρουμε ενδεικτικά:
Στις 15 Μαΐου του 1993 η αμερικανική Black Cat Orchestra θα συμπεριλάβει την "Karaguna" στη μουσική που έπαιξε ζωντανά συνοδεύοντας την προβολή της κινηματογραφικής ταινίας παραγωγής 1911 "Dante's Inferno" σε σκηνοθεσία Gieseppi DeLiguoro, στο Capitol Theatre της Ουάσιγκτον, στο πλαίσιο των παρουσιάσεων της Olympia Film Society. Στην αμερικανική δισκογραφία σημειώνουμε, επίσης, την ηχογράφηση "Karagouna" από το πενταμελές γυναικείο συγκρότημα Rusalki με έδρα το Σάντα Φε. Περιλαμβάνεται στο CD "...Pearls from the bottom of the ocean..." που κυκλοφόρησε το 2009. Επίσης, την εκτέλεση του Derek Wright "Karaguna" από το CD "Salaam Axé" που κυκλοφόρησε το 2016.
Συνεχίζοντας με τη γαλλική δισκογραφία, το 2002 το συγκρότημα Productions Strada ηχογραφεί τη "Karagouna" για το CD "Gadje - Musiques nomades".
Στις 6 Ιουνίου του 2003 το Jazz τρίο με τον όνομα 3 θα κυκλοφορήσει στη Γερμανία CD που τιτλοφορείται "Karaguna" (JazzSick Records JS-5005). Το ομότιλο τραγούδι "Karaguna" βασίζεται στον σκοπό που μας ενδιαφέρει.
Τρία χρόνια αργότερα, το 2006 το Jazz συγκρότημα Gypsophilia από τη Nova Scotia του Καναδά θα συμπεριλάβει στο CD "Crazy move the belt" την ηχογράφηση "Kara Gouna".
Το 2008 το συγκρότημα Babaganoush από τη Μελβούρνη κυκλοφόρησε τον δεύτερο δίσκο του με τον τίτλο "Lyubov", ο οποίος περιέχει τη δική του προσέγγιση στον σκοπό με τον τίτλο "Karaguna". Επίσης, σημειώνουμε τη ζωντανή εκτέλεση της "Balkansi" Klezmer band με έδρα το Σίδνεϊ το 2012 (βλ. εδώ).
Την ίδια χρόνια, τον Μάρτιο του 2008 το κυπριακό συγκρότημα Trio Tekke θα διασκευάσει τον σκοπό, ηχογραφώντας στο Λονδίνο την "Karagkouna" (CD "Τα ρεγγέτικα", Αυτοέκδοση ΤΤ001).
To 2013 το βραζιλιάνικο συγκρότημα Terra Sonora θα κυκλοφορήσει το CD "Terras" με μουσικές και τραγούδια από διάφορες περιοχές του κόσμου. Ανάμεσα στις περιοχές περιλαμβάνεται και η Ελλάδα με την ηχογράφηση "Karagouna".
Ο σκοπός εμφανίζεται και στο λόγιο ρεπερτόριο. Γύρω στα 1941 ο Νίκος Σκαλκώτας (Χαλκίδα, 21 Μαρτίου 1904 – Αθήνα, 19 Σεπτεμβρίου 1949) εναρμόνισε τον σκοπό για τρίφωνη γυναικεία χορωδία χωρίς συνοδεία (βλ. εδώ), ενώ το 1947 τη διασκευάζει για πιάνο (βλ. εδώ). Στη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη», όπου φυλάσσεται το αρχείο του Νίκου Σκαλκώτα (βλ. εδώ), υπάρχει αναρτημένη χειρόγραφη παρτιτούρα της εναρμόνισης (βλ. εδώ).
Το 1956 ο Αμερικανός συνθέτης αρμενικής καταγωγής Alan Hovhaness [Alan Vaness Chakmakjian (Ալան Յարութիւն Չաքմաքճեան), Somerville, Μασαχουσέτη, 8 Μαρτίου 1911 – Σιάτλ, 21 Ιουνίου 2000] ολοκληρώνει το έργο του "Seven Greek Folk Dances, Οp. 150". Ο Hovhaness, ο οποίος θεωρούσε τον Έλληνα ζωγράφο Ερμόλαο Ιωνίδη (γνωστότερο ως Hermon di Giovannno) ως πνευματικό του δάσκαλο, ενώ επισκέφτηκε την Ελλάδα την περίοδο 1953 – 1955, διασκευάζει εφτά ελληνικούς χορούς για φυσαρμόνικα και έγχορδα (ή πιάνο): 1. Hassapiko, 2. The Selybrian Syrtos, 3. Sweet Basil Green, 4. Karagouna, 5. Tsaconian dance, 6. Pastoral, 7. Sousta. Ο τέταρτος με τον τίτλο "Karagouna" αντλεί υλικό από τον σκοπό που εξετάζουμε. Το έργο ηχογραφήθηκε το 1958 στο Βερολίνο από τον John Sebastian, φυσαρμόνικα, και τον Renato Josi, πιάνο (βλ. εδώ), το 2001 στην Αθήνα από τον Χρήστο Ζερμπίνο, στο ακορντεόν, και την Athens String Orchestra υπό τη διεύθυνση του Λευτέρη Καλκάνη (βλ. εδώ), το 2003 στο Τόκυο από τους Ιάπωνες Joe Sakimoto, φυσαρμόνικα, και Haruki Mino, πιάνο (βλ. εδώ) και το 2013 στο Μιλάνο από τον Ιταλό Gianluca Littera, στη φυσαρμόνικα, και την Orchestra Stesichoros υπό τη διεύθυνση του Francesco Di Mauro (βλ. εδώ).
Το 1959 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ricordi στο Μιλάνο η παρτιτούρα του έργου για κιθάρα "Danza Greca n. 1 / Karaguna" του Έλληνα κιθαριστή, συνθέτη δασκάλου Δημήτρη Φάμπα. Η διασκευή του Φάμπα στον σκοπό που εξετάζουμε εντάχθηκε στο κιθαριστικό ρεπερτόριο πολλών Ελλήνων κιθαριστών. Αναμέσα τους και η Ελευθερία Κοτζιά η οποία ηχογράφησε την "Karaguna" στο Guitar Salon International showroom στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας των ΗΠΑ το 2018.
Ο σκοπός ενέπνευσε και τον Βρετανό συνθέτη John W. Duarte. Όπως αναφέρεται στην προσωπική του ιστοσελίδα (βλ. εδώ), η "Greek Suite (Greek meets Greek) Op. 39" για δύο κιθάρες, γράφτηκε το 1968, μετά την επιστολή του κιθαρίστα Ευάγγελου Ασημακόπουλου, με την οποία ζητούσε από τον Duarte ένα έργο βασισμένο σε ελληνικά θέματα, επισυνάπτοντας σχετικό μουσικό υλικό. Μέρη της «Έλληνικής σουίτας», η οποία είναι αφιερωμένη στο Athenian Greek Duo των Ευάγγελου Ασημακόπουλου και Λίζας Ζώη (για περισσότερα βλ. εδώ, εδώ και εδώ), παρουσιάστηκαν σε παγκόσμια πρώτη από τους Έλληνες κιθαρίστες τον Ιανουάριο του 1969 στο Wigmore Hall του Λονδίνου. Αποτελείται από τα μέρη I - Zagoresios (βλ. εδώ), II - In The Valleys, III - Tsirigotikos, IV - Karagouna, V - Kalamatianos. Στο τέταρτο μέρος "Karagouna" ο συνθέτης επεξεργάζεται τον σκοπό που μας ενδιαφέρει. Το έργο ηχογραφήθηκε από το ιταλικό κιθαριστικό ντουέτο των Liliana Pesaresi και Luca Trabucchi το 2002 στο Μιλάνο (CD "John W. Duarte. Variations on a French Nursery Song, Op. 32", MAP Lira Classic LR CD 086) και από το Athens Guitar Duo (Dusty Woodruff και Matthew Anderson) τον Ιούνιο του 2013 στο Brighton του Ηνωμένου Βασιλείου (CD "Magellan's Playlist, Vol. 1: On tour in China", Claudio CR-60192).
Στην ετικέτα του δίσκου αναγράφεται ο χαρακτηρισμός "Γιαννιώτικο".
© 2019 ΑΡΧΕΙΟ ΚΟΥΝΑΔΗ