ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Κείμενο της Μαρίας Στ. Καπκίδη

Αναμφισβήτητα, η εφεύρεση του γραμμοφώνου συνέβαλε στη διατήρηση της προφορικότητας της εκκλησιαστικής μουσικής παράδοσης, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί (και εξελισσόταν) έως την εμφάνιση του γραμμοφώνου στα τέλη του 19ου αιώνα. Η ίδια αυτή παράδοση ενίοτε ίσως εμφανιζόταν μερικώς παραλλαγμένη, ειδικά όσον αφορά στην εκκλησιαστική μουσική, αφού η λήψη σε ένα στούντιο ηχογράφησης σίγουρα παραλλάσσει τον τρόπο απόδοσής της συγκριτικά με την ακρόασή της στο καθιερωμένο της περιβάλλον, την εκκλησία.

... Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι οι όποιες καταγεγραμμένες ηχητικές μαρτυρίες βυζαντινής μουσικής είναι αμιγώς αντιπροσωπευτικές, αφού όσοι καλλιτέχνες επιλέγονται για ηχογράφηση ανταποκρίνονται με πεποίθηση και ειλικρίνεια στην αποστολή τους, στοχεύοντας ακόμη σε προσέγγιση και των πιο απλών ή και μη ειδικών προς το αντικείμενο ακροατών.
Ώστε το ύφος της ψαλτικής τέχνης προβάλλει μέσα από την ερμηνεία της, στην οποία απαντάται πλήθος ιεροψαλτών αλλά και τραγουδιστών. Πρωτοψάλτες, ανερχόμενοι και μαθητευόμενοι ψάλτες των Πατριαρχικών αναλογίων της Κωνσταντινούπολης καθώς και φορείς της μουσικής παράδοσης της Σμύρνης ηχογραφούνται τακτικά. Ανάλογα είναι και τα ηχητικά ντοκουμέντα που μας έρχονται από τις μακρινές ακτές της Αμερικής, όπου η αυξημένη μεταναστευτική κίνηση των αρχών του 20ού αιώνα απέφερε ιδιαίτερη δημιουργικότητα και διαφορετική οπτική, συνδυάζοντας το ευρωπαϊκό με το αμιγώς βυζαντινό ανατολικό μουσικό ιδίωμα. Αξιόλογες σαφώς αποδεικνύονται και οι ηχογραφήσεις της Ελληνικής πρωτεύουσας, όπου εντοπίζονται μεμονωμένοι ψάλτες αλλά και πολυφωνικές χορωδίες συχνά με την συνοδεία στρατιωτικής μπάντας και της Μουσικής Φρουράς Αθηνών.
Πλείστες λοιπόν από τις προμνημονευθείσες ηχογραφήσεις εκκλησιαστικής μουσικής σε γραμμόφωνο εντοπίζονται και στο ιδιωτικό αρχείο της Οικογένειας Κουνάδη, ενδεικτικό των οποίων αποτελεί και ο παρόν κατάλογος. Αποτελεί δε για εμάς τους ερευνητές πολύτιμος θησαυρός.