Ali Pasas

Part of the content is temporarily available only in Greek

Πρόκειται για μία ακόμα παραλλαγή του γνωστού γιαννιώτικου τραγουδιού "Αλή Πασάς".
Σύμφωνα με τον Αριστομένη Καλυβιώτη (2015: 144-147): «Η μελωδία του διακρίνεται κατά κανόνα σε δύο μέρη: στο κύριο μέρος της που έχει αργό ρυθμό σαν "κλέφτικο" και στο γύρισμα, που είναι πιο γοργό. Αυτό το δεύτερο μέρος, σε πολλές εκτελέσεις είναι τραγουδισμένο χορωδιακά. Μέχρι το 1922, το συναντάμε ηχογραφημένο στην Μικρά Ασία με τους τίτλους "Γιαννιώτικο" (ή "Γιαννιότικο") και "Γιαννιώτικος μανές". Πρέπει να διευκρινισθεί όμως ότι το τραγούδι δεν έχει την χαρακτηριστική δομή του αμανέ. Ίσως το αποκάλεσαν έτσι, λόγω του αργού ρυθμού που έχει η βασική μελωδία του. Μετά το 1922, το συναντάμε ηχογραφημένο και με τους τίτλους "Λειβαδιά αλά Μωραΐτικα" ή και σκέτο "Λειβαδιά".
Οι στίχοι του, σχεδόν σε κάθε ηχογράφηση είναι διαφορετικοί. Κατά κανόνα αναφέρονται στον Αλή Πασά. Είναι επαινετικοί γι’ αυτόν, αφού τον εξυμνούν για τη δύναμη και το κύρος του. Υπάρχουν όμως και ηχογραφήσεις, που πάνω στην μελωδία του έχουν "τοποθετηθεί" στίχοι ερωτικοί. [...]
Μετά το 1922 και μέχρι το 1940, ηχογραφήθηκε πολλές φορές. Ακούγεται μέχρι σήμερα. [...] Στις εκτελέσεις που έχουν τον τίτλο "Λειβαδιά", υπάρχουν σχεδόν πάντα οι στίχοι:

Έμορφη πού ’ναι η Λειβαδιά, πού κείται μέσ’ το ρέμα
παν’ τα κορίτσια για νερό κι’ έρχονται φιλημένα

[...] καταγράφονται τριάντα τέσσερις διαφορετικοί δίσκοι του "Αλή Πασά", που ηχογραφήθηκαν την περίοδο 1900-1926. Δύο απ’ αυτούς είναι πλαστογραφημένοι, δείγμα κι αυτό της μεγάλης διάδοσής του εκείνη την περίοδο.
Στην ελληνική βιβλιογραφία ο "Αλή-Πασάς" υπάρχει σε πολλές συλλογές δημοτικών τραγουδιών. Ο Ανδρέας Ντάκουλας μάλιστα, έχει καταγράψει δυο παραλλαγές του ("Αλή Πασάς" και "Όμορφη πού ’ναι η Λειβαδιά"), παραθέτοντας και τη μουσική του σε βυζαντινή μουσική σημειογραφία».

Για τη μορφή και τις πολιτικές ικανότητες του μουσουλμανικού θρησκεύματος και αλβανικής καταγωγής πασά των Ιωαννίνων Tepedelenli Ali Paşa (Τεπελένι 1744 (;)-Ιωάννινα 24/1/1822) επισημαίνει ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος (βλ. εφ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 28 Φεβρουαρίου 2010):
«Η ελληνική ιστοριογραφία τον 19ο αιώνα ερμήνευσε τη δράση και την προσωπικότητα του Αλή Πασά μέσα από τα ρομαντικά ιδεολογήματα της εποχής. Αυτό οφείλεται εν πολλοίς και στο ότι οι οπλαρχηγοί, οι οποίοι συμμετείχαν στην Ελληνική Επανάσταση και πιο μπροστά ανήκαν στην αυλή του Αλή Πασά, την περίοδο του Αγώνα δεν τον αναφέρουν παρά σπάνια. Πατροκτονία, θα έλεγε κάποιος, όμως θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη το ότι οι ίδιοι βρίσκονταν μπροστά σε ένα δίλημμα: η αυλή του Αλή ήταν το σχολείο τους, αλλά τον ίδιο θα έπρεπε να τον καταγγείλουν ως εκφραστή της οθωμανικής τυραννίας. Δεν μπορούσαν λοιπόν να πάρουν μια καθαρή θέση. Η ρομαντική ιστοριογραφία ισοπέδωσε τον Αλή Πασά, κατατάσσοντάς τον στη χορεία των τυράννων. Το σχήμα δεν είναι εσφαλμένο ούτε όμως και ακριβές. Η ερμηνεία αυτή συνιστά αναχρονισμό, όπως επίσης και το να του αποδώσουμε χαρακτηριστικά αναμορφωτή· ταυτότητα που ούτε την επεδίωκε ούτε μπορούσε να την έχει. Η ελληνοφωνία του είναι ένας από τους αποφασιστικότερους παράγοντες οι οποίοι έπαιξαν ρόλο τόσο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του όσο και της συμπεριφοράς του· είναι βαθιά και είχε συνέπειες. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι νότιοι αλβανοί της εποχής είναι δίγλωσσοι, δηλαδή δεν μιλούν ελληνικά κατά παραχώρηση, αφού η τουρκομάθειά τους είναι κατώτερη της ελληνομάθειάς τους. Ακόμη, δεν είναι βαθιά θρησκευόμενοι. Για αυτό και ο ίδιος ο Αλή Πασάς, μολονότι συντηρητικός μουσουλμάνος, δεν ήταν φανατικός. Αυτό, σε συνδυασμό με την ελληνομάθειά του, τον φέρνει κοντά στους έλληνες λογίους».

Για περισσότερα βλ. "Αρχείο Αλή Πασά Γενναδείου Βιβλιοθήκης", τόμοι α, β, γ, δ, συλλογικό έργο, επιμέλεια Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Δημήτρης Δημητρόπουλος, Παναγιώτης Δ. Μιχαηλάρης, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, Αθήνα 2010.

Στην ετικέτα του δίσκου αναγράφεται ο χαρακτηρισμός "Κλέφτικο".

Author (Composer):
Lyrics by:
Unknown
Singer(s):
Gerotheodorou Serafeim
Orchestra-Performers:
Popular Orchestra
Recording date:
24/11/1928 - 24/01/1929
Recording location:
Athens
Language(s):
Greek
Publisher:
Columbia (UK)
Catalogue number:
8278
Matrix number:
W 20421
Duration:
2:57
Item location:
Kounadis Archive Record Library
Physical description:
10 in. (25 cm)
Source:
Kounadis Archive
ID:
Col_8278_AliPasas
Licensing:
cc
Reference link:
Kounadis Archive, "Ali Pasas", 2019, https://vmrebetiko.gr/en/item-en?id=9554

Πρόκειται για μία ακόμα παραλλαγή του γνωστού γιαννιώτικου τραγουδιού "Αλή Πασάς".
Σύμφωνα με τον Αριστομένη Καλυβιώτη (2015: 144-147): «Η μελωδία του διακρίνεται κατά κανόνα σε δύο μέρη: στο κύριο μέρος της που έχει αργό ρυθμό σαν "κλέφτικο" και στο γύρισμα, που είναι πιο γοργό. Αυτό το δεύτερο μέρος, σε πολλές εκτελέσεις είναι τραγουδισμένο χορωδιακά. Μέχρι το 1922, το συναντάμε ηχογραφημένο στην Μικρά Ασία με τους τίτλους "Γιαννιώτικο" (ή "Γιαννιότικο") και "Γιαννιώτικος μανές". Πρέπει να διευκρινισθεί όμως ότι το τραγούδι δεν έχει την χαρακτηριστική δομή του αμανέ. Ίσως το αποκάλεσαν έτσι, λόγω του αργού ρυθμού που έχει η βασική μελωδία του. Μετά το 1922, το συναντάμε ηχογραφημένο και με τους τίτλους "Λειβαδιά αλά Μωραΐτικα" ή και σκέτο "Λειβαδιά".
Οι στίχοι του, σχεδόν σε κάθε ηχογράφηση είναι διαφορετικοί. Κατά κανόνα αναφέρονται στον Αλή Πασά. Είναι επαινετικοί γι’ αυτόν, αφού τον εξυμνούν για τη δύναμη και το κύρος του. Υπάρχουν όμως και ηχογραφήσεις, που πάνω στην μελωδία του έχουν "τοποθετηθεί" στίχοι ερωτικοί. [...]
Μετά το 1922 και μέχρι το 1940, ηχογραφήθηκε πολλές φορές. Ακούγεται μέχρι σήμερα. [...] Στις εκτελέσεις που έχουν τον τίτλο "Λειβαδιά", υπάρχουν σχεδόν πάντα οι στίχοι:

Έμορφη πού ’ναι η Λειβαδιά, πού κείται μέσ’ το ρέμα
παν’ τα κορίτσια για νερό κι’ έρχονται φιλημένα

[...] καταγράφονται τριάντα τέσσερις διαφορετικοί δίσκοι του "Αλή Πασά", που ηχογραφήθηκαν την περίοδο 1900-1926. Δύο απ’ αυτούς είναι πλαστογραφημένοι, δείγμα κι αυτό της μεγάλης διάδοσής του εκείνη την περίοδο.
Στην ελληνική βιβλιογραφία ο "Αλή-Πασάς" υπάρχει σε πολλές συλλογές δημοτικών τραγουδιών. Ο Ανδρέας Ντάκουλας μάλιστα, έχει καταγράψει δυο παραλλαγές του ("Αλή Πασάς" και "Όμορφη πού ’ναι η Λειβαδιά"), παραθέτοντας και τη μουσική του σε βυζαντινή μουσική σημειογραφία».

Για τη μορφή και τις πολιτικές ικανότητες του μουσουλμανικού θρησκεύματος και αλβανικής καταγωγής πασά των Ιωαννίνων Tepedelenli Ali Paşa (Τεπελένι 1744 (;)-Ιωάννινα 24/1/1822) επισημαίνει ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος (βλ. εφ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 28 Φεβρουαρίου 2010):
«Η ελληνική ιστοριογραφία τον 19ο αιώνα ερμήνευσε τη δράση και την προσωπικότητα του Αλή Πασά μέσα από τα ρομαντικά ιδεολογήματα της εποχής. Αυτό οφείλεται εν πολλοίς και στο ότι οι οπλαρχηγοί, οι οποίοι συμμετείχαν στην Ελληνική Επανάσταση και πιο μπροστά ανήκαν στην αυλή του Αλή Πασά, την περίοδο του Αγώνα δεν τον αναφέρουν παρά σπάνια. Πατροκτονία, θα έλεγε κάποιος, όμως θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη το ότι οι ίδιοι βρίσκονταν μπροστά σε ένα δίλημμα: η αυλή του Αλή ήταν το σχολείο τους, αλλά τον ίδιο θα έπρεπε να τον καταγγείλουν ως εκφραστή της οθωμανικής τυραννίας. Δεν μπορούσαν λοιπόν να πάρουν μια καθαρή θέση. Η ρομαντική ιστοριογραφία ισοπέδωσε τον Αλή Πασά, κατατάσσοντάς τον στη χορεία των τυράννων. Το σχήμα δεν είναι εσφαλμένο ούτε όμως και ακριβές. Η ερμηνεία αυτή συνιστά αναχρονισμό, όπως επίσης και το να του αποδώσουμε χαρακτηριστικά αναμορφωτή· ταυτότητα που ούτε την επεδίωκε ούτε μπορούσε να την έχει. Η ελληνοφωνία του είναι ένας από τους αποφασιστικότερους παράγοντες οι οποίοι έπαιξαν ρόλο τόσο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του όσο και της συμπεριφοράς του· είναι βαθιά και είχε συνέπειες. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι νότιοι αλβανοί της εποχής είναι δίγλωσσοι, δηλαδή δεν μιλούν ελληνικά κατά παραχώρηση, αφού η τουρκομάθειά τους είναι κατώτερη της ελληνομάθειάς τους. Ακόμη, δεν είναι βαθιά θρησκευόμενοι. Για αυτό και ο ίδιος ο Αλή Πασάς, μολονότι συντηρητικός μουσουλμάνος, δεν ήταν φανατικός. Αυτό, σε συνδυασμό με την ελληνομάθειά του, τον φέρνει κοντά στους έλληνες λογίους».

Για περισσότερα βλ. "Αρχείο Αλή Πασά Γενναδείου Βιβλιοθήκης", τόμοι α, β, γ, δ, συλλογικό έργο, επιμέλεια Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Δημήτρης Δημητρόπουλος, Παναγιώτης Δ. Μιχαηλάρης, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, Αθήνα 2010.

Στην ετικέτα του δίσκου αναγράφεται ο χαρακτηρισμός "Κλέφτικο".

Author (Composer):
Lyrics by:
Unknown
Singer(s):
Gerotheodorou Serafeim
Orchestra-Performers:
Popular Orchestra
Recording date:
24/11/1928 - 24/01/1929
Recording location:
Athens
Language(s):
Greek
Publisher:
Columbia (UK)
Catalogue number:
8278
Matrix number:
W 20421
Duration:
2:57
Item location:
Kounadis Archive Record Library
Physical description:
10 in. (25 cm)
Source:
Kounadis Archive
ID:
Col_8278_AliPasas
Licensing:
cc
Reference link:
Kounadis Archive, "Ali Pasas", 2019, https://vmrebetiko.gr/en/item-en?id=9554

Related items

See also